Gành đá đĩa Phú Yên nổi tiếng với vô số cột đá hình lục giác và ngũ giác xếp dày đặc ven biển. Đây là thắng cảnh độc đáo hiếm có trên thế giới, dù không phải là duy nhất ở Việt Nam, với những Gành đá đĩa tương tự tồn tại ở Phú Yên và Bình Định.

Gành đá đĩa – một kiệt tác thiên nhiên của Phú Yên, thu hút du khách bởi vô số cột đá hình lục giác và ngũ giác xếp khít khao nhau, tạo nên một bức tranh kỳ ảo. Không chỉ độc đáo ở Việt Nam, Gành đá đĩa còn hiếm gặp trên thế giới, nhưng không phải là duy nhất ở miền Trung. Những gành đá đĩa trên cạn ở Phú Yên và trên vùng rừng núi cao ở Bình Định càng tô điểm thêm vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ của miền đất này.

Con dốc cong, uốn lượn theo sườn núi, là kết quả của công trình phá núi khai thông đường đi.

Giữa tháng 6/2020, Lữ Phong quyết định đến Quy Nhơn để khám phá Gành đá đĩa nổi tiếng. Theo lời giới thiệu của bạn bè, anh lên kế hoạch ghé thăm hai địa điểm độc đáo gần nhau, cách Quy Nhơn hơn trăm km trên vùng núi hoang sơ của huyện Vĩnh Thạnh, Bình Định: Thác đá đĩa Hữu Nha và Thành Tà Kơn.

Ly cà phê nóng hổi vừa dứt, Lữ Phong đã cùng cậu trai trẻ được một người bạn giới thiệu lên đường. Cậu trai này cũng lần đầu đặt chân đến hai địa điểm đó, nhưng ít ra, sự đồng hành của hai người sẽ tốt hơn là một mình mò mẫm trong rừng. “Hai đứa chẳng biết sợ cái gì như chúng mày, cứ yên tâm mà đi”, vị đại ca cười hiền, tiễn hai người lên đường.

Xuất phát từ Quy Nhơn lúc 10h00, hai người chạy xe máy theo QL19 về hướng Tây Nguyên. Sau 60km, họ rẽ phải vào đường ĐT637 tại ngã ba Tây Thuận để đến thị trấn Vĩnh Thạnh. Đã gần trưa, hai người dừng chân ăn trưa tại một quán ven đường trước khi tiếp tục hành trình, bởi Vĩnh Sơn còn cách đó hơn 50km.

Thác đá đĩa Hữu Nha (Hang Dơi)

13h30, hai vị khách đường xa dừng xe bên đường làng K2, xã Vĩnh Sơn. Họ lục tìm điện thoại, tra cứu tọa độ được bạn bè cung cấp, rồi bắt đầu hành trình tìm thác đá đĩa Hữu Nha (hay còn gọi là thác Hang Dơi theo cách gọi của người Qui Nhơn). Chia nhau vào hai đường mòn khác nhau để tiết kiệm thời gian, họ men theo những con đường đất của người dân làm rẫy. Sau một hồi mò mẫm, Lữ Phong nhận được cuộc gọi từ cậu bạn, báo đã tìm thấy thác.

Thác đá đĩa Hữu Nha (thác Hang Dơi) cạn nước giữa tháng 6.

Dưới gốc cây, chiếc xe tải nằm im lìm. Hai anh em, lấm lem bùn đất, loay hoay tìm đường tiếp cận thác. Giữa tháng 6, dòng nước đã cạn, để lộ ra một vòm đá cao gần 30 mét, hõm sâu như hàm ếch. Rộng khoảng 30 mét, vòm đá ẩn chứa sức mạnh của dòng thác mùa nước, giờ đây chỉ còn là một khối đá khô cằn. Hơn nửa tiếng lê lết, nắm rễ cây, trượt ngã, hai người cuối cùng cũng đặt chân xuống chân thác, lòng đầy tiếc nuối.

Giữa mùa khô, chân thác chỉ còn lại vũng nước tù đọng.

Dù tiếc nuối vì thác cạn khô, nhưng bù lại, tôi có cơ hội tiếp cận gần chân thác, sát vách đá. Nơi đây, tôi khám phá ra một cấu trúc địa chất độc đáo, giống hệt gành đá đĩa: những trụ đá dày đặc xếp chồng lên nhau, trải dài theo chiều ngang của thác nước.

Thác cạn, dòng nước hiền hòa, cho phép du khách dễ dàng tiếp cận sát chân thác.

… để chiêm ngưỡng trọn vẹn cấu trúc vách đá hùng vĩ của ngọn thác.

Nghỉ ngơi, chụp ảnh, hai anh em lại tiếp tục hành trình. Leo lên con đường mòn dốc đứng bằng những rễ cây, họ mất gần nửa tiếng mới vượt qua. Lữ Phong thầm nghĩ, nhất định sẽ quay lại đây vào mùa mưa, để xem khung cảnh tuyệt đẹp này như thế nào.

Thành Tà Kơn: Bức vách đá kỳ bí giữa rừng.

Trở ngược lại vài km trên con đường bê tông, theo hướng dẫn đến lối vào rừng dẫn đến thành đá Tà Kơn, hai anh em ngơ ngác nhìn nhau cười như ngẩn. Nơi được chỉ dẫn chẳng có con đường nào, chỉ toàn rẫy của người dân địa phương. Có lẽ lúc những người đi trước, nơi này chưa bị biến thành rẫy. Lần này, cả hai cùng nhau mò đường ven các khoảnh rẫy, bởi thành Tà Kơn nằm sâu trong rừng hơn 4km, xa hơn thác Hang Dơi. Đi sâu hơn một cây số vào khu rẫy, may mắn gặp một căn chòi canh rẫy có người ở. Được người dân hướng dẫn trở ngược lại để đi đúng đường, hai anh em thở phào nhẹ nhõm.

Con đường nhỏ hẹp, chỗ rộng chẳng đầy một mét, phủ kín lá vàng, là lối mòn của người địa phương, ngoằn ngoèo vượt qua những con dốc dựng đứng, xuyên sâu vào rừng già Vĩnh Thạnh. Hai chiếc xe máy, quen thuộc với những chuyến đi như thế này, vẫn ì ạch gầm gào, cõng chủ băng rừng. Bất ngờ, bia di tích thành Tà Kơn hiện ra ngay bên đường. Đã đến nơi.

Tấm bia cổ kính ẩn mình giữa rừng già, bên con đường mòn rợp bóng lá vàng.

Giữa đại ngàn Vĩnh Thạnh, một bức tường đá cổ kính sừng sững, từng là bia di tích dài hơn 500 mét, giờ chỉ còn lại khoảng hơn 100 mét, đủ để du khách chiêm ngưỡng. Những phiến đá xếp chồng lên nhau, tạo nên cảnh quan độc đáo, khiến người ta liên tưởng đến Gành Đá Đĩa nổi tiếng ở Phú Yên.

Những trụ đá xếp chồng lên nhau, tạo nên khung cảnh ấn tượng chẳng khác gì Gành Đá Đĩa nổi tiếng.

Lữ Phong gật gù, cuối cùng cũng hiểu ý nghĩa chữ “thành” trong “thành Tà Kơn”. Hóa ra, nó không phải chỉ tòa thành giữa rừng, mà có lẽ là bức tường thành hoặc vách đá. Trước đó, y cứ tò mò không hiểu cái “thành Tà Kơn” mà bạn bè nhắc tới là cái gì.

Nằm giữa rừng sâu, bức tường đá cổ kính được dựng nên bởi vô số trụ đá lục giác và ngũ giác xếp chồng lên nhau, cao nhất lên đến gần 20 mét. Cây rừng phủ xanh một phần bức tường, tạo nên khung cảnh hoang sơ, gợi nhớ đến những ngôi đền cổ kính Ta Prohm ở Siem Reap, Campuchia.

Cổ thụ già nua vươn rễ, ôm trọn một góc tường đá cổ kính.

Đám rễ cây lớn chằng chịt và các thớt đá cao thấp đủ kích cỡ tạo thành bậc thang tự nhiên, giúp chàng trai đồng hành dễ dàng leo lên một thớt đá lưng chừng bức tường. Anh ta vui mừng nhờ Lữ Phong chụp vài kiểu ảnh, lưu lại dấu ấn của hành trình gian nan tìm đường vào nơi này.

Checkin giữa lưng chừng vách đá

Gần 16h, hai anh em rời bức thành đá, hướng về con đường lớn. Trước mắt, hành trình hơn trăm cây số đưa họ trở về Quy Nhơn. Ra khỏi rừng già, nắng chiều yếu ớt len lỏi qua những đám mây vần vũ. Dù giữa tháng 6, vùng rừng núi cao này vẫn thi thoảng xuất hiện những cơn mưa bất chợt.

Tỉnh Bình Định đã đầu tư xây dựng tuyến đường bê tông rộng 2m, dài 3,5km dẫn vào khu di tích Thành Tà Kơn, hoàn thành vào đầu năm 2022. Con đường nối liền trục đường giao thông chính đến điểm đặt Bia di tích. Bên cạnh đó, tỉnh cũng thi công đường bậc thang quanh thành đá, đảm bảo an toàn cho du khách tham quan.

Đắk Xuung, với vài chục nóc nhà, là cụm dân cư lớn nhất trên con đường xuyên rừng.

Hành trình đi, tâm trí lo lắng, vội vã băng rừng. Nay về, thời gian vẫn còn, lòng thư thái, ngắm nhìn phong cảnh hai bên đường, tận hưởng chặng đường xuyên rừng núi về xuôi.

Sau cơn mưa nhẹ, vài nóc nhà mái lá thấp thoáng trong khung cảnh thanh bình, tuyệt đẹp.

Núi bị xẻ nát để nhường chỗ cho con đường dốc cong cong, như muốn đâm thẳng vào vách đá trước mặt. Hẻm núi hiểm trở, chỉ một mình đi qua, thật hùng vĩ và đầy cảm giác mạnh.

Con dốc cong, uốn lượn như dải lụa, là thành quả từ bàn tay người khai phá núi non.

Sau hành trình khám phá gành đá đĩa hùng vĩ ở Tây Bắc Bình Định, hai anh em về đến Quy Nhơn vào buổi chiều. Nơi đây, bạn bè đã chờ sẵn với bữa tiệc hải sản tươi ngon, chào đón họ trở về từ miền núi.