Hành trình 4300km của sông Mê Kông kết thúc ở đồng bằng sông Cửu Long, chảy ra biển qua 9 cửa sông. Khám phá vẻ đẹp sông nước miền Tây!

Sau hành trình dài hơn 4300km, sông Mê Kông đổ ra biển qua 9 cửa sông ở đồng bằng sông Cửu Long. Tại Phnom Penh (Campuchia), một nhánh sông nhỏ tên Bassac tách khỏi dòng chính, chảy song song và cùng đổ vào Việt Nam ở thị xã Tân Châu (An Giang).

Dòng chảy Mê Kông trên đất Việt chia thành hai nhánh chính: sông Tiền đổ ra biển qua 6 cửa (Tiểu, Đại, Ba Lai, Hàm Luông, Cổ Chiên, Cung Hầu) và sông Hậu (hay Ba Thắc) đổ ra biển qua 3 cửa (Định An, Ba Thắc, Trần Đề). Do sự bồi lắng phù sa và thay đổi dòng chảy, 9 cửa sông ban đầu hiện nay chỉ còn 8.

Sông nước miền Tây, vẻ đẹp mê hồn, thôi thúc tôi lên đường. Chuyến đi này, tôi muốn chiêm ngưỡng những cửa sông một cách trọn vẹn nhất, bằng cả đường bộ và đường sông, để cảm nhận hết vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng của vùng đất này.

1. Cửa Tiểu

Khởi hành từ TP.HCM, tôi hướng về thị xã Gò Công (Tiền Giang), đi qua thị trấn Cần Giuộc và Cần Đước. Băng qua cầu Mỹ Lợi bắc ngang sông Vàm Cỏ, tôi đã đặt chân vào địa phận Tiền Giang.

Bến đò Đèn Đỏ ở xã Tân Thành, huyện Gò Công Đông, Tiền Giang là điểm dừng chân đầu tiên của tôi. Theo Google Maps, bến đò này gần nhất với cửa sông đầu tiên – Cửa Tiểu. Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu và đến nơi, tôi được biết bến đò đã ngừng hoạt động.

Bến đò Đèn Đỏ giờ đã là dĩ vãng.

Từ bến đò Đèn Đỏ, đi về phía cửa sông khoảng 300m, rẽ vào hẻm bên phải. Hẻm nhỏ, đầu hẻm là shop quần áo, cuối hẻm là cảng cá nhìn ra Cửa Tiểu.

Cuối con đường đê nhỏ, dài khoảng 100m từ cảng cá, là điểm gần nhất để ngắm Cửa Tiểu bằng đường bộ. Dừng xe bên ngoài và đi bộ vào để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của cửa biển.

Cuối con đường đê, Cửa Tiểu hiện ra trước mắt.

Từ bến đò Đèn Đỏ, tôi đi ngược dòng 6km về phía phà Bến Chùa để qua sông.

Phà Bến Chùa

Cửa Tiểu

2. Cửa Đại

Vượt qua dòng sông, tôi tiếp tục hành trình 8km đến phà Bình Tân để vượt qua cửa sông thứ hai – Cửa Đại. Mưa bắt đầu đổ xuống nặng hạt. Cửa Đại hiện ra trước mắt, một con thuyền lặng lẽ neo đậu giữa dòng.

Bến phà Bình Tân

Cửa Đại

3. Cửa Ba Lai

Sau khi vượt qua Bến Tre, tôi tiếp tục hành trình thêm 15km đến bến đò Thủ Thạnh Phước, nơi đưa tôi qua cửa sông thứ ba – Cửa Ba Lai.

Bến đò Thủ Thạnh Phước

Ba Lai là cửa sông nhỏ nhất ở đồng bằng sông Cửu Long, đối mặt với nguy cơ biến mất do quá trình bồi lắng phù sa diễn ra nhanh chóng.

Bến đò cách cửa Ba Lai quá xa, chỉ thấy một khúc quanh sông. Tôi quyết định tìm điểm chụp ảnh gần hơn sau khi sang bờ bên kia.

Sông Ba Lai

Mưa bất chợt ào đến khi đò cập bến, buộc tôi phải nán lại gần 1 tiếng rưỡi trong một tiệm tạp hóa gần đó.

Mưa ngớt, tôi lên đường vào khu bảo tồn Cù Lao An Hóa. Con đường xuyên qua đầm nước, đìa tôm, khu nuôi nghêu, hàu, thấp thoáng những chú cò trắng. Tiếng chân người vang lên, chúng chao cánh bay loạn, tạo nên khung cảnh sinh động.

Trên con đường dẫn vào khu bảo tồn thiên nhiên Cù Lao An Hóa,

Anh trai làm ở khu nuôi nghêu gần đó nhiệt tình dẫn đường cho tôi tìm vị trí cửa sông. Để xe bên ngoài, tôi đi bộ qua cây cầu gỗ, băng qua khu nuôi nghêu và tiến thẳng ra bờ biển. Từ đó, tôi có thể nhìn thấy cửa sông Ba Lai.

Bờ biển ngập tràn vỏ sò, ốc đủ hình thù. Cát nâu sậm mềm nhũn, pha lẫn phù sa, khiến mỗi bước chân đều chìm sâu, tạo nên cảm giác hoang dã và choáng ngợp.

Cửa Ba Lai

Tôi chạy về thị trấn Ba Tri, cách đó khoảng 12km, để nghỉ đêm.

4. Cửa Hàm Luông

Sáng sớm, mây đen ùn ùn kéo đến, bao phủ bầu trời nặng nề. Hàm Luông, cửa sông tiếp theo, chào đón chúng tôi. Nhìn dòng sông, tôi phát hiện một lối đi ra biển gần bờ Ba Tri. Lại một lần nữa, chúng tôi mò mẫm trong màn sương mù dày đặc.

Dưới bầu trời lúc mưa lúc tạnh, con đường đất trơn trượt, Google Maps chỉ dẫn đến điểm cuối cùng. Bao quanh là những ruộng dưa hấu xanh mướt. Hỏi thăm các cô chú nông dân, mình được chỉ dẫn tận tình con đường lên triền đê, men theo những luống dưa xanh ngắt.

Những ruộng dưa hấu

Gió giật mạnh, mưa lất phất khi tôi đặt chân lên triền đê. Sông Hàm Luông cuồn cuộn dưới bầu trời xám xịt, những đợt sóng hung dữ vồ vập khi hòa vào biển. Phóng tầm mắt ra xa, những dự án điện gió ẩn hiện, lác đác vài con thuyền lênh đênh.

Cửa Hàm Luông nhìn từ triền đê

Rời triền đê, tôi quay lại tìm bến đò qua sông Hàm Luông. Một cơn mưa lớn bất ngờ khiến tôi phải trú chân 2 tiếng đồng hồ ở quán cà phê trong chợ Tiệm Tôm. Cuối cùng, tôi tìm đến bến đò An Hòa Tây. Lưu ý, hai bến đò Ấp An Thuận và Tiệm Tôm đã ngừng hoạt động.

Bến đò An Hòa Tây

Cửa Hàm Luông nhìn từ phà

5. Cửa Cổ Chiên

Sau 17km, tôi đến bến đò Bến Chổi, băng qua cửa sông thứ năm – Cửa Cổ Chiên. Ngay khi đặt chân lên, tôi bắt gặp một nhóm đi ăn cưới, họ hào hứng nói chuyện về việc đi đò trong thời tiết mưa gió. Hóa ra, họ không nói quá, chiếc đò lắc lư dữ dội như tàu lượn khiến một số thanh niên không kịp trở tay, ói ngay tại chỗ. Trải nghiệm độc đáo và đáng nhớ này khiến tôi không khỏi ấn tượng.

Bến đò Bến Chổi

Cửa Cổ Chiên

6. Cửa Cung Hầu

Trời hửng nắng sau cơn mưa khi tôi đặt chân đến Trà Vinh. Bốn cây số sau, bến phà Long Hòa – Mỹ Long hiện ra trước mắt, đưa tôi qua cửa Cung Hầu – cửa sông cuối cùng của hệ thống sông Tiền.

Bến phà Long Hòa – Mỹ Long

Cửa Cung Hầu

Chặng đường từ bến phà Mỹ Long về thị trấn Trà Cú, nơi chúng tôi nghỉ đêm, như một cuộc hành trình xuyên qua hồn đất Trà Vinh. Nét đẹp mộc mạc của những cánh đồng lúa trải dài mênh mông, hương thơm ngọt ngào của lúa mới, tiếng ếch nhái ộp oạp hòa quyện cùng hình ảnh những ngôi chùa Khmer cổ kính ẩn mình dưới tán cây, tạo nên một bức tranh yên bình, thơ mộng.

7. Cửa Định An

Bến phà Long Vĩnh – An Thạnh 3 cách trung tâm thị trấn Trà Cú 17km. Bến phà có điểm soát vé và bán vé riêng biệt, khác với đa số các bến phà khác, nơi thu tiền trực tiếp và không có vé.

Bến phà Long Vĩnh – An Thạnh 3

Cửa Định An

8. Cửa Ba Thắc

Cửa Ba Thắc, theo lý thuyết, là cửa sông thứ tám, nhưng hiện tại, nó chỉ là điểm giao nhau giữa sông Cồn Tròn và sông Kinh Ba (tên gọi khác của sông Hậu ở khu vực này). Biến đổi dòng chảy và bồi lắng phù sa khiến lòng sông và cửa sông thu hẹp, dẫn đến sự biến mất của cửa Ba Thắc, khiến dòng chảy giờ đây đổ ra biển ở cửa Trần Đề.

Chụp cận cảnh cửa sông này không dễ, đòi hỏi chuyến đò ngang qua sông Cồn Tròn từ bến Rạch Tráng – Kênh Ba.

Bến đò Rạch Tráng – Kênh Ba

Con đường xuống khu vực gần cửa sông uốn lượn qua những rặng dừa và bãi mía. Hỏi han xung quanh, nhiều người dân ngơ ngác không biết đến cửa Ba Thắc, họ chẳng hiểu mình muốn tìm gì. Gần như tuyệt vọng, tôi gặp được chú Hùng, một người nuôi tôm địa phương.

Chú Hùng luôn là chỗ dựa vững chắc, người giúp tôi vượt qua mọi khó khăn.

Chú khẳng định chỉ có cách dùng ghe để ra giữa lòng sông mới trông thấy cửa sông. Đi bộ là không thể, bởi không có đường. Rừng cây gần cửa sông toàn cây ngập mặn, mọc trên nước, nên không có đường đất để đi.

Chú Hùng gọi điện cho chủ ghe gần đó nhưng bị từ chối. Không nản lòng, chú rủ mình về, vác chiếc xuồng từ đìa tôm sang con rạch cạnh nhà. Sau đó, chú đề nghị chèo tay đưa mình ra sông, sẵn sàng giúp đỡ bất kể khó khăn.

Chú Hùng và chiếc xuồng nhỏ

Tôi gật đầu lia lịa, sung sướng đến nỗi suýt quên mất con đường xuống xuồng trơn trượt bởi phù sa. Tôi vật lộn với đất bùn, bấm cả năm đầu ngón chân nhưng vẫn trượt dài. Cuối cùng, đành phải dùng hết sức lực, bò bằng cả tứ chi. Chú Hùng thì thoăn thoắt, chẳng vất vả chút nào.

Xuồng lướt nhẹ, thoát khỏi con rạch nhỏ, tiến vào dòng sông Cồn Tròn. Tim tôi như muốn vỡ tung khi cửa Ba Thắc hiện ra trước mắt. Xa xa, cảng Trần Đề ẩn hiện mơ hồ, gợi lên bao nỗi nhớ thương.

Cửa Ba Thắc hiện tại

Rửa mặt mũi chân tay, tôi gửi chú Hùng chút tiền cảm ơn, trò chuyện đôi câu rồi tiếp tục hành trình.

9. Cửa Trần Đề

Rời sông Cồn Tròn, tôi tìm đến bến đò Nông Trường, nơi dòng Kinh Ba uốn lượn. Từ bờ bên này, mái cong ấn tượng của bến tàu cao tốc Sóc Trăng – Côn Đảo đã hiện ra, như một lời chào mời đến vùng đất mới.

Bến đò Nông Trường

Từ boong phà, cửa Trần Đề hiện ra rõ nét, như một bức tranh hoàn hảo. Đây là khoảnh khắc đáng nhớ nhất chuyến đi, khi tôi ghi lại hình ảnh cửa sông cuối cùng của hệ thống sông Cửu Long. Một hành trình đầy cảm xúc đã khép lại, để lại trong tôi những kỷ niệm đẹp.

Cửa Trần Đề

Hành trình đáng lẽ đã kết thúc sớm hơn nếu không gặp mưa. Tháng 10 ở miền Tây là cuối mùa mưa, gió chướng hanh khô sẽ về vào tháng 12, chấm dứt hoàn toàn mùa mưa. Mùa khô kéo dài đến tháng 6 năm sau.

Cửa sông, nơi dòng chảy gặp biển lớn, là linh hồn của đất nước. Cảm giác bồi hồi, tự hào khi chứng kiến cảnh tượng ấy thật khó tả. Hãy xỏ giày, khoác ba lô và lên đường về miền Tây, nơi những con sông hiền hòa ôm ấp những cánh đồng lúa chín vàng.