Cầu ngói Thanh Toàn, một điểm đến không thể bỏ qua khi bạn đặt chân đến Huế. Cây cầu với kiến trúc độc đáo này sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm thú vị. Hãy cùng khám phá nhé!

Ai về cầu ngói Thanh Toàn, cho em về với một đoàn cho vui.

Câu ca dao xưa về cầu ngói Thanh Toàn đã níu chân tôi trong chuyến hành trình tìm hiểu Huế. Ngày tôi đặt chân đến Huế, trời đổ mưa xuân, gió lùa lạnh buốt, con đường như dài thêm. Nhưng cuối con đường ấy, một công trình đặc biệt đang chờ đón: cầu ngói Thanh Toàn. Kiến trúc thượng gia, hạ kiều (trên là nhà, dưới là cầu) độc đáo, cầu ngói bắc qua dòng sông nhỏ, nhưng bên trên được dựng kèo cột, chia nhiều gian, lợp mái ngói như một ngôi nhà nhỏ. Ở Việt Nam, chỉ còn một vài cây cầu mang kiến trúc này như cầu ngói Chợ Lương, cầu ngói Chợ Thượng (Nam Định), cầu ngói Phát Diệm (Ninh Bình), Chùa Cầu (Hội An) và cầu ngói Thanh Toàn (Huế).

Hướng dẫn đến cầu ngói Thanh Toàn

Cầu ngói Thanh Toàn tọa lạc tại làng Thanh Thủy Chánh, xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 8km. Nằm ở vùng ngoại ô nhưng đường đi đến cầu rất dễ tìm, rộng rãi và khang trang. Bạn có thể dễ dàng tìm kiếm trên Google Maps với từ khóa “Cầu ngói Thanh Toàn” hoặc “Chợ quê cầu ngói Thanh Toàn” để có hướng dẫn chi tiết.

Từ cầu Tràng Tiền, bạn chạy thẳng đường Hoàng Quốc Việt để đến cầu ngói Thanh Toàn. Đường đi rất thuận tiện, xe ô tô có thể vào sân bên cạnh cầu.

Lịch sử cầu ngói Thanh Toàn

Cầu ngói Thanh Toàn tọa lạc tại làng Thanh Toàn, vốn thuộc huyện Phú Vang. Vùng đất này sau đó được tách ra thành huyện Hương Thủy, nay là thị xã Hương Thủy.

Vào thế kỷ 18, vùng đất này còn hoang sơ, người dân phải chèo thuyền qua lại. Thương dân, bà Trần Thị Đạo, vợ của một vị quan lớn triều Lê, đã bỏ tiền túi xây dựng cầu Thanh Toàn, góp phần giảm bớt khó khăn cho dân làng. Bà cũng là hậu duệ của một trong 12 vị tộc trưởng lập nên làng Thanh Toàn từ thế kỷ 16. Cầu ngói Thanh Toàn được xây dựng năm 1776, theo kiểu thượng gia, hạ kiều, như một ngôi nhà nhỏ bắc qua con mương.

Cây cầu nằm râm mát dưới bóng những gốc cây cổ thụ.

Tấm lòng nhân hậu của bà Trần Thị Đạo đã được vua Lê Hiển Tông ban sắc khen ngợi. Năm 1925, vua Khải Định sắc phong bà là Dực Bảo Trung Hưng Linh Phù và cho người dân lập bàn thờ trên cầu để tưởng nhớ công đức của bà.

Cầu được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia vào năm 1990 theo Quyết định số 575/QĐ ngày 14/7/1990 của Bộ Văn hóa Thông tin.

Kiến trúc cầu ngói Thanh Toàn

Cầu ngói Thanh Toàn, với chiều dài khoảng 17m và rộng khoảng 4m, được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ – vật liệu truyền thống của những cây cầu ngói cổ ở Việt Nam. Để đảm bảo an toàn, cầu ngói chỉ dành cho người đi bộ, không cho phép phương tiện cơ giới lưu thông. Vì vậy, cầu thường được thiết kế với bậc tam cấp hoặc thanh chắn gỗ để ngăn xe lên cầu.

Hệ thống trụ đỡ bằng gỗ của cầu có 6 hàng, mỗi hàng 3 cột. Khoảng cách giữa 2 hàng cột ở chính giữa rộng và cao hơn các khoảng cách còn lại, tạo lối đi cho các con đò nhỏ. Thiết kế này vừa giảm bớt vất vả cho người đi bộ, vừa đảm bảo lưu thông đường thủy.

Bàn thờ bà Trần Thị Đạo, người có công xây cầu, được đặt trên phần cầu bịt kín bởi tấm gỗ lớn.

Cầu được xây dựng vững chãi với những thân gỗ lớn nằm ngang nối các cột lại với nhau. Trên những thanh ngang này, người ta dựng lên nhà cầu, chia thành bảy gian, gian giữa rộng nhất, được bịt kín một phía để thờ bà Trần Thị Đạo. Sáu gian còn lại thoáng đãng, mỗi bên đặt hai dãy bục gỗ dài dọc theo thân cầu, là nơi nghỉ ngơi cho khách qua lại. Cầu không chỉ là con đường nối liền hai bờ, mà còn là nơi dừng chân tránh nắng, tránh mưa lý tưởng, mang đến sự tiện nghi và ấm áp cho người dân trong làng.

Bục gỗ với tay vịn đặt dọc thành cầu, là nơi lý tưởng để dừng chân hóng mát, ngắm nhìn khung cảnh làng quê Việt Nam thanh bình. Từ đây, du khách có thể phóng tầm mắt ra sông nước, cây cầu, ruộng lúa xanh mướt và khu họp chợ nhộn nhịp bên kia cầu. Ngôi nhà bên góc trái ảnh chính là Nhà trưng bày nông cụ, lưu giữ nét văn hóa đặc trưng của làng quê.

Cầu ngói Thanh Toàn nổi bật với phần mái được trang trí công phu nhất. Các chi tiết khảm sứ cầu kỳ trên mái, lung linh dưới ánh sáng, tạo nên vẻ đẹp ấn tượng. Cột kèo cầu đơn giản, chỉ điểm xuyết họa tiết chạm khắc tinh tế.

Đôi chim phượng uy nghi tung cánh giữa mái nhà, hướng về ánh nắng rực rỡ.

Hình tượng con rồng uốn lượn được thể hiện trên mái hai đầu cầu.

Hai đầu cầu được điểm tô bởi những bức tranh khảm sành sứ, với hình ảnh tre trúc và hoa lá, tạo nên một vẻ đẹp thanh tao và rực rỡ.

Nối tiếp cây cầu là một khoảng sân rộng rãi, nơi thường xuyên diễn ra các phiên chợ quê, lễ hội truyền thống, giỗ bà Trần Thị Đạo, festival Huế… Bên cạnh đó, du khách có thể tìm hiểu văn hóa nông nghiệp địa phương tại nhà trưng bày nông cụ mô phỏng các hoạt động sản xuất, canh tác. Ngoài ra, gian hàng thủ công mỹ nghệ cũng là điểm nhấn thu hút du khách.

Bên kia cầu ngói, khoảng đất rộng rãi thu hút du khách bởi những hoạt động lễ hội sôi động. Du khách được hòa mình vào không khí rộn ràng với các trò chơi dân gian truyền thống như đập ấm, hội hô bài chòi, hò Huế, ngâm thơ…

Cầu ngói Thanh Toàn, một điểm du lịch nổi tiếng của Huế, được bảo tồn và tôn tạo khang trang. Lối dẫn lên cầu lát gạch đỏ, vừa sạch sẽ, vừa hài hòa với kiến trúc cổ kính, tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho công trình.

Bạn yêu thích kiến trúc cổ, muốn tận hưởng không khí lãng mạn trên cầu hay tìm về vẻ đẹp xưa cũ của làng quê miền Trung? Cầu ngói Thanh Toàn là điểm đến lý tưởng, nơi bạn có thể chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo, hóng gió thư thái và hòa mình vào khung cảnh thanh bình.

Tác giả: Lê Việt An