Khám phá làng nghề mây tre đan Phú Vinh và làng cổ Yên Trường gần Hà Nội, hai điểm tham quan hấp dẫn, lưu giữ nét đẹp truyền thống dân tộc.

Nằm không xa trung tâm Hà Nội và dọc theo quốc lộ 6, làng nghề mây tre đan Phú Vinh và làng cổ Yên Trường là những điểm đến hấp dẫn. Tại đây, du khách có thể trải nghiệm nét đẹp và giá trị truyền thống quý báu của dân tộc, từ những sản phẩm thủ công tinh xảo đến kiến trúc cổ kính.

Phú Vinh: Mây tre tinh hoa, đời đời lưu giữ.

Mây tre đan là một vật dụng quen thuộc với người Việt, gắn liền với tuổi thơ và cuộc sống của nhiều thế hệ. Từ những chiếc rổ, thúng, đến những chiếc chiếu, bàn ghế, sản phẩm mây tre đan luôn hiện diện trong đời sống của người dân Việt Nam.

Làng Phú Vinh, một làng nghề mây tre đan truyền thống nổi tiếng của Hà Nội, tọa lạc tại xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ. Nằm cách thị trấn Chúc Sơn 7km và trung tâm Hà Nội 24km, bạn có thể dễ dàng tìm đến Phú Vinh bằng Google Maps, theo hướng dẫn đến “làng nghề mây tre đan Phú Vinh”.

Xã Phú Nghĩa từng nổi tiếng với nghề mây tre đan, trong đó 3 làng Phú Vinh, Quang Châm và Khê Than được công nhận là làng nghề. Phú Vinh, với sản phẩm độc đáo và uy tín, là làng nghề nổi bật nhất.

Phú Vinh – tâm huyết vun trồng, vun đắp từng sản phẩm.

Làng Phú Vinh, nổi tiếng với nghề mây tre đan, mang trong mình lịch sử lâu đời. Nguồn gốc của nghề này vẫn còn là ẩn số, nhưng theo truyền miệng của người già trong làng, nghề đã tồn tại và phát triển từ hơn 400 năm trước. Trước đây, làng mang tên Phú Hoa Trang, như một lời khẳng định về tài năng và sự khéo léo của người dân nơi đây trong việc đan lát mây tre. Ban đầu, sản phẩm chủ yếu là đồ gia dụng, nhưng với thời gian, kỹ thuật và tay nghề được nâng cao, vật liệu mới được bổ sung, tạo nên sự đa dạng trong các sản phẩm. Nghề mây tre đan trở thành nguồn sống chính của người dân Phú Vinh, lan rộng ra các làng xã trong vùng và vươn xa ra cả nước.

Tại Phú Vinh, chứng kiến người thợ, người nghệ nhân say sưa trong từng thao tác, từng công đoạn, bạn sẽ cảm nhận được tình yêu nghề cháy bỏng, sự tận tâm với công việc và sản phẩm do chính họ tạo ra. Từ những vật liệu đơn sơ như tre, mây, qua bàn tay tài hoa, chúng biến thành những sản phẩm hữu ích phục vụ cuộc sống hàng ngày.

Nơi truyền nghề qua nhiều thế hệ, gia đình cùng chung tay tạo nên những sản phẩm mang dấu ấn riêng.

Để tạo ra một sản phẩm, mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng, từ việc chọn nguyên liệu, xử lý sơ chế đến chế tác thành phẩm. Quá trình này có thể bao gồm tách chẻ, xử lý thô, loại bỏ mối mọt, nghiền mấu, cạo vẻ, đánh bóng, tách chẻ, phơi sấy và cuối cùng là hoàn thiện sản phẩm.

Phơi nguyên vật liệu

Phơi nguyên vật liệu

Sự sáng tạo của người thợ đã biến sản phẩm mây tre đan Phú Vinh từ những vật dụng quen thuộc như thúng, mủng, dần, sàng, giỏ, hộp… thành một thế giới đa dạng, phục vụ mọi nhu cầu. Từ đồ dùng sinh hoạt hàng ngày, mây tre đan đã vươn lên thành đồ nội thất, đồ trang trí mỹ nghệ, tô điểm cho không gian sống và dịch vụ như khách sạn, nhà hàng, quán café… Hàng trăm mẫu mã mới ra đời, khẳng định sức sống mãnh liệt của nghề thủ công truyền thống.

Những sản phẩm phổ biến

Sản phẩm mây tre đan mang vẻ đẹp mộc mạc, đơn giản nhưng ẩn chứa sự tinh xảo, công phu trong từng đường nét. Kỹ thuật đan tỉ mỉ, kết hợp với sự kiên nhẫn, tỉ mẩn của người nghệ nhân, đã tạo nên những sản phẩm độc đáo, như những tác phẩm nghệ thuật đầy sức sống. Từ những bức tranh chân dung, phong cảnh được làm từ mây tre đến những sản phẩm kết hợp với gốm sứ, mỗi sản phẩm đều toát lên vẻ đẹp riêng, thể hiện tài hoa và tâm huyết của người nghệ nhân.

Sản phẩm đòi hỏi sự đầu tư tâm huyết, kỹ thuật và nét độc đáo riêng.

Phú Vinh không chỉ là làng nghề nội địa, mà còn vươn mình ra thế giới, chinh phục những thị trường khó tính. Sản phẩm mây tre đan của Phú Vinh đã có mặt ở nhiều nước như Nhật Bản, Mỹ và một số nước châu Âu, khẳng định vị thế và chất lượng của làng nghề truyền thống.

Phơi khô trước khi lên màu

Lên màu cho sản phẩm

Trong các ngõ nhỏ của thôn Phú Vinh, bên cạnh các cơ sở sản xuất đầy đủ khâu, bạn sẽ bắt gặp hình ảnh những người dân, từ già đến trẻ, ngồi tỉ mẩn hoàn thiện những sản phẩm thủ công từ mây tre. Nhiều người thu mua sản phẩm thô về nhà, gia công và cung cấp ngược lại cho các cửa hàng hoặc khách hàng lẻ, góp phần tạo thêm thu nhập và giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống.

Các bạn trẻ làm việc tại nhà, gia công sản phẩm.

Lòng yêu nghề của người dân làng Phú Vinh là động lực chính giúp nghề mây tre đan truyền thống tồn tại đến ngày nay. Từ thế hệ này sang thế hệ khác, những đứa trẻ lớn lên bên cạnh những cây mây, cây tre, thấm nhuần từng đặc tính của chúng. Hầu như mỗi gia đình đều có người làm nghề, từ người già, thanh niên đến trẻ nhỏ đều góp phần gìn giữ và phát triển nghề truyền thống.

Một xưởng sản xuất quy mô lớn đặt tại nhà.

Nơi đây mang đến cơ hội việc làm cho người dân địa phương.

Một xưởng sản xuất quy mô

Nghề mây tre đan ở Phú Vinh, từng sôi động, nay đã dần phai nhạt. Không khí tấp nập xưa kia đã vắng bóng, ngày càng ít gia đình duy trì nghề truyền thống. Dù nghề vẫn còn, người vẫn còn, nhưng để duy trì thu nhập, nhiều gia đình đã phải chuyển sang nghề khác, để lại nỗi tiếc nuối cho một nét văn hóa đặc sắc.

Để khám phá nghề mây tre đan ở Phú Vinh trọn vẹn, bạn nên hỏi người dân địa phương để tìm đến những cơ sở sản xuất lớn. Tại đây, bạn sẽ được chứng kiến đầy đủ các khâu sản xuất và nhận được những chia sẻ nhiệt tình về nghề truyền thống này. Ngoài Phú Vinh, bạn cũng có thể ghé thăm các làng lân cận để mở rộng hành trình khám phá nghề mây tre đan độc đáo.

Khám phá nét đẹp làng nghề mây tre đan tại các làng xung quanh, nơi bạn có thể tìm hiểu và chiêm ngưỡng những sản phẩm thủ công tinh tế.

Phú Vinh – làng nghề mây tre đan truyền thống, dù không còn vang danh như xưa, vẫn giữ vẹn nét đẹp truyền thống của ông cha. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích và muốn tìm hiểu về nghề thủ công truyền thống, cũng như mua sắm những sản phẩm mây tre đan tinh xảo.

Yên Trường: Bình yên ẩn mình trong làng cổ.

Nằm ẩn mình trên quốc lộ 6, cách Phú Vinh khoảng 3km về phía Tân Mai, làng cổ Yên Trường (xã Trường Yên, Chương Mỹ, Hà Nội) là điểm đến độc đáo cho những ai muốn khám phá nét đẹp cổ xưa của ngoại thành Hà Nội. Với lịch sử hàng trăm năm, Yên Trường mang trong mình nét văn hóa đặc trưng, hứa hẹn một chuyến du lịch thú vị.

Nét thanh bình của làng quê hiện lên rõ nét. Con đường làng sạch bóng, từ đường chính đến những con ngõ nhỏ, sân nhà đều được quét dọn gọn gàng. Cảm giác yên ả bao trùm, người dân nơi đây chất phác, mộc mạc, gần gũi và hiền hòa, mang đến cho du khách cảm giác thư thái, dễ chịu khi đặt chân đến đây.

Ao Ngõ Cống, với làn nước xanh mát, là điểm nhấn thu hút du khách ngay khi đặt chân đến làng. Hơn cả một ao làng bình thường, nơi đây đã được người dân cải tạo thành bể bơi miễn phí khổng lồ, mang đến niềm vui cho trẻ em trong những ngày hè oi bức. Ao Ngõ Cống không chỉ là nơi vui chơi giải trí, mà còn góp phần điều hòa không khí, mang đến cảm giác mát mẻ cho cả làng.

Ao Ngõ Cống

Ngôi nhà cổ hơn trăm năm tuổi cạnh ao được bao bọc bởi bức tường rào ấn tượng bằng cây ô rô. Được trồng từ năm 1992 bởi một gia đình trong làng, hàng rào đã hơn 30 năm tuổi, góp phần tạo nên vẻ đẹp cổ kính cho ngôi nhà.

Ngôi nhà rợp bóng ô rô xanh mát, rào kín, tạo nên không gian riêng tư và yên bình.

Khuôn viên rợp bóng cây cảnh được chăm chút tỉ mỉ.

Nguồn gốc của làng Yên Trường vẫn là một ẩn số. Người dân địa phương truyền miệng rằng làng cổ này có từ thời Hai Bà Trưng, từng là phòng tuyến ngoại vi trong các trận đánh của hai vị nữ tướng. Tuy nhiên, những câu chuyện ấy chỉ là truyền thuyết, lịch sử chính xác của làng chỉ được xác nhận từ thời Lê – Trịnh bởi các cụ cao niên.

Yên Trường, dù đã hoà mình vào nhịp sống hiện đại, vẫn giữ vẹn nét xưa. Trong những ngõ ngách yên tĩnh, bức tường đá ong nhuốm màu thời gian, ngôi nhà cổ Bắc Bộ trăm năm tuổi, cổng nhà nhỏ bé in dấu thời gian và giếng cổ chứa đựng ký ức của cả làng, như những mảnh ghép lưu giữ hồn cốt của một làng quê xưa. Tất cả là những điều quý giá không thể tìm thấy trong những làng quê ven Hà Nội ngày nay.

Len lỏi qua những con ngõ nhỏ ngoằn ngoèo, bạn sẽ bắt gặp những ngôi nhà cổ bằng đá ong ẩn mình. Nơi đây, dấu ấn thời gian còn lưu giữ trên từng viên đá ong, kể về một quá khứ xa xưa. Số lượng nhà cổ còn sót lại không nhiều, chỉ khoảng 5 ngôi nhà từ thời Lê – Trịnh và hơn 10 nhà có tuổi đời trên trăm năm. Vật liệu đá ong mang đến sự ấm áp vào mùa đông, đồng thời giúp nhà cửa thoáng mát vào mùa hè, góp phần tạo nên nét độc đáo cho kiến trúc làng cổ.

Cánh cổng đỏ sẫm, in dấu ấn của thời gian.

Ngôi nhà cổ kính, ẩn chứa dấu ấn thời gian.

Nếp nhà cổ Bắc Bộ với ba gian hai chái, khoảng sân thoáng trước mặt là nét đặc trưng của những ngôi nhà nơi đây. Sân vừa là nơi phơi thóc khi mùa gặt, vừa là nơi sum họp gia đình trong những dịp đặc biệt.

Mọi thứ hầu như vẫn còn nguyên vẹn.

Sự đô thị hóa, nhu cầu cuộc sống hiện đại và khí hậu khắc nghiệt của vùng nhiệt đới đã khiến nhiều ngôi nhà cổ bị sụt giảm. Tuy nhiên, bên cạnh những ngôi nhà cổ được bảo tồn, bạn còn bắt gặp những “ngôi nhà giả cổ”. Đó là những ngôi nhà cũ đã xuống cấp, được chủ nhân cải tạo lại, có thể chỉ sơn sửa, xử lý một số chỗ hư hỏng hoặc thậm chí dỡ bỏ hoàn toàn, giữ lại phần khung rồi xây dựng lại theo mẫu cũ.

Ngôi nhà được tân trang, giữ nguyên nét kiến trúc cổ kính, chỉ còn khung nhà là minh chứng cho thời gian.

Ngôi nhà cổ được hồi sinh sau quá trình trùng tu, bảo tồn.

Bộ tranh tứ bình

Hầu như hoàn hảo, được chế tác tinh xảo với kỹ thuật bậc thầy.

Men theo những con ngõ nhỏ, bạn sẽ lạc vào một thế giới cổ kính với những bức tường vàng nâu rêu phong và những cánh cổng vòm uy nghi. Trên mái vòm là biểu tượng cuốn thư, điểm nhấn độc đáo cho kiến trúc xưa. Cổng thấp, phù hợp với chiều cao người Việt ngày xưa, như lời kể về một thời đã qua.

Bức tường đá ong nhuốm màu cổ kính, dấu ấn thời gian in đậm trên từng viên đá.

Những bức tường cổ kính, được xây bằng đá ong hoặc gạch nung, kết dính bởi hỗn hợp mật mía và phụ gia, đã chống chọi với thời gian hàng trăm năm. Chúng đứng vững, như thể thời gian đã ngừng trôi trên bề mặt rêu phong, trầm mặc.

Những bức tường gạch đỏ cổ kính, in dấu thời gian trăm năm.

Làng cổ Yên Trường nổi tiếng với những chiếc giếng cổ, một nét độc đáo riêng biệt. Theo truyền thuyết, làng từng có 99 giếng cổ, đều là thiên tạo. Tương truyền, khi Thánh Gióng cưỡi ngựa đi qua làng, những dấu chân ngựa đã tạo nên những chiếc giếng độc đáo này.

Giếng cổ tại Yên Trường

Tốc độ đô thị hóa và sự phổ biến của nước máy đã khiến nhiều giếng cổ bị lấp đầy. Hiện nay, chỉ còn khoảng 10 giếng cổ nằm rải rác trong làng, là minh chứng cho một quá khứ gắn liền với nguồn nước quý giá.

Nằm ở vị trí cao ráo, thoáng mát, gần trung tâm làng, giếng cổ không chỉ là nguồn nước sinh hoạt mà còn là biểu tượng văn hóa độc đáo. Mỗi giếng là một câu chuyện lịch sử, tâm linh gắn liền với đời sống người dân. Nước giếng trong vắt, được lọc qua lớp đá ong, mang hương vị đặc trưng, dù đã có nước máy, người dân vẫn ưu ái sử dụng nước giếng cho những công việc truyền thống như đồ xôi, rửa lá gói bánh chưng.

Giếng cổ Yên Trường như những mảnh ký ức trầm mặc, chứng kiến bao thế hệ người làng đi qua. Nước giếng nay có thể không còn là nhu cầu thiết yếu, nhưng những chiếc giếng cổ vẫn giữ nguyên giá trị văn hóa, là biểu tượng của một làng quê, là minh chứng cho sự gắn bó bền chặt giữa con người và mảnh đất quê hương.

Con ngõ yên bình, phảng phất hương vị quê nhà.

Yên Trường không chỉ thu hút du khách bởi những nếp nhà cổ kính, mà còn bởi sự hiếu khách, thân thiện và nhiệt tình của người dân. Sự mến khách ấy chính là “đặc sản” riêng biệt, khiến du khách thêm yêu mến vùng đất này.

Làng Yên Trường, với lịch sử hàng trăm năm, ẩn chứa những con ngõ nhỏ chằng chịt, dễ khiến du khách lạc lối. Mỗi con ngõ đều giống nhau, các ngôi nhà lại thiếu địa chỉ cụ thể, khiến du khách bỡ ngỡ khi tìm kiếm những ngôi nhà cổ, giếng cổ ẩn mình trong làng.

Người dân làng hiếu khách, sẵn sàng chỉ dẫn tận tình và đưa bạn đến nơi bạn muốn. Đến nơi, chủ nhà không chỉ chào đón bạn như một vị khách quý mà còn kiêm luôn vai trò hướng dẫn viên, chia sẻ những điều thú vị về địa phương.

Giữa đô thị chật hẹp, được ngắm tường đá ong vàng óng ả trong nắng, hay những con ngõ uốn lượn của làng quê cổ, bất kỳ ai cũng đều cảm nhận được chút hoài cổ và yên bình.

Làng Phú Vinh và Yên Trường – những địa danh bình dị, chưa nổi tiếng như nhiều điểm du lịch khác, nhưng lại là nơi lưu giữ nét đẹp truyền thống, chất hoài cổ của làng quê Bắc Bộ. Nếu bạn muốn thoát khỏi nhịp sống đô thị ồn ào và tìm về sự thanh bình, khám phá văn hóa Hà Nội, hãy đến thăm hai ngôi làng này, bạn sẽ có những trải nghiệm khó quên.

Tác giả: Nguyễn Văn Huỳnh