Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa trên đường Nguyễn Thông, Phú Hài, Phan Thiết là bảo tàng nước mắm đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam.
Nổi tiếng với biển xanh nắng vàng, Phan Thiết không chỉ là thiên đường nghỉ dưỡng mà còn là vùng đất lưu giữ nét đẹp văn hóa Chăm cổ. Từ những lễ hội truyền thống rực rỡ sắc màu, kiến trúc độc đáo đến con người hiền hòa, tất cả hòa quyện tạo nên một Phan Thiết đầy sức sống, nơi tinh hoa văn hóa Chăm được gìn giữ và phát triển.
Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa là minh chứng sống động cho hành trình 300 năm thăng trầm của thứ đặc sản nức tiếng người Việt. Từ những giai đoạn lịch sử rực rỡ đến đời sống gài nén ủ chượp của người dân bám biển, tất cả đều được tái hiện một cách chân thực và đầy cảm xúc, tôn vinh nét văn hóa độc đáo và giá trị lịch sử của nước mắm Việt Nam.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa
Làng Chài Xưa, bảo tàng nước mắm toát lên vẻ hoài niệm, đưa du khách trở về quá khứ.
Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa là điểm dừng chân lý tưởng cho chuyến ghé thăm ngắn ngủi Phan Thiết của tôi.
Văn hóa & Nghệ thuật
Nằm trên đường Nguyễn Thông, Phú Hài, Phan Thiết, Làng Chài Xưa là bảo tàng nước mắm đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam. Với diện tích 1.600m2, bảo tàng gồm 14 không gian tái hiện hành trình mấy trăm năm của Phan Thiết và loại gia vị đặc trưng. Du khách sẽ được chiêm ngưỡng Phố cổ Phan Thiết, cánh đồng muối, nhà Hàm Hộ (đại gia nước mắm)… tạo nên một hành trình trải nghiệm đầy ấn tượng.
Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa, với kiến trúc đương đại và cách sử dụng ánh sáng độc đáo, mang đến một trải nghiệm đầy nghệ thuật nhưng ấm cúng và gần gũi. Các khu trưng bày, được bố trí đơn giản nhưng liên kết chặt chẽ, dẫn dắt du khách vào hành trình khám phá nước mắm. Bắt đầu bằng phòng chiếu với đoạn phim ngắn chỉ vỏn vẹn 7 phút, nhưng đủ sức lôi cuốn người xem, hé lộ lịch sử và hành trình phát triển của thứ gia vị đặc biệt này.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Nước mắm Phan Thiết – hương vị đậm đà, khoảnh khắc thăng hoa trong từng thước phim.
Lâu nay, tôi vẫn nghĩ nước mắm du nhập vào Việt Nam theo con đường tơ lụa. Nhưng hóa ra, chính người Chăm Pa đã truyền dạy bí quyết làm nước mắm cho người Việt. 300 năm trước, Phan Thiết thuộc vương quốc Chăm Pa (Mang Thit), nơi người Chăm học được kỹ thuật làm gốm, ướp cá từ La Mã và sáng tạo nên nước mắm với hương vị riêng biệt. Từ “ủ chượp” trong nước mắm cũng bắt nguồn từ ngôn ngữ của họ. Dần dần, nước mắm lan rộng khắp nơi, được đựng trong tĩn gốm và chở bằng ghe bầu đi bán, tạo nên nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của Việt Nam.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa trưng bày nhiều hình ảnh về nghề truyền thống.
Không gian tham quan đầu tiên là Chăm Pa xưa, nơi tái hiện tinh tế Tháp Chăm thu nhỏ và bức tượng Kut độc đáo thờ vua, quan từ thế kỉ 15. Đây là biểu tượng linh thiêng của người Chăm trong lịch sử.
Con đường cát trắng rợp bóng dừa, nơi trưng bày bộ sưu tập tĩn, những bình đất nung chứa đựng bí mật hương vị nước mắm Phan Thiết. Tĩn, loại thùng đất nung phổ biến, là nơi ủ chượp nước mắm sau khi được ngâm trong thùng gỗ, tạo nên hương vị đậm đà khó quên.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Trải nghiệm cuộc sống như người dân địa phương.
Khung cảnh làng chài hiện lên sống động với hình ảnh người dân kéo lưới cá, quang gánh muối trên đồng ruộng mênh mông. Những bức tranh về Phan Thiết những năm 30-40 tái hiện đình Vạn Thủy Tú, nơi thờ cá Ông lớn nhất Việt Nam. Chợ xưa khánh thiện với bàn tính, quả cân mòn và tiệm thâu băng với đĩa nhựa gốc, máy hát từ những năm 50 gợi nhớ một thời vang bóng.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Góc tiệm thâu băng cổ xưa, dấu ấn thời gian trong Bảo tàng Nước mắm Làng Chài Xưa.
Ấn tượng nhất là ngôi nhà Hàm Hộ cuối cùng, mang nét cổ kính với kiến trúc và đồ vật đặc trưng. Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa còn trưng bày những bức chân dung của các Hàm Hộ nước mắm, những người có công lao to lớn cho ngành nước mắm Phan Thiết.
Trải nghiệm độc đáo
Bảo tàng Làng Chài Xưa ẩn chứa trải nghiệm độc đáo: thưởng thức hương vị mắm Tĩn nguyên chất. Nếm thử mắm Tĩn được lấy trực tiếp từ những thùng gỗ ủ chượp to cao trong khu nhà thùng, là một trải nghiệm không thể bỏ lỡ. Trải qua hàng trăm năm, kỹ nghệ ủ chượp mắm Tĩn đã phát triển từ quy mô nhỏ lẻ đến sản xuất lớn trong những thùng lều gỗ.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Khu nhà thùng ủ nước mắm.
Người xưa truyền lại bí quyết nhận biết nước mắm ngon bằng cách quan sát màu sắc, mùi vị dưới ánh sáng. Cách thú vị hơn là thử bằng hạt cơm: Hạt cơm nguội thả vào nước mắm nguyên chất, độ đạm cao sẽ nổi hoặc lơ lửng. Ngược lại, hạt cơm chìm nhanh chứng tỏ nước mắm pha công nghiệp, hàm lượng đạm thấp.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Mỗi không gian là một dấu ấn thời gian, nối tiếp nhau tạo nên hành trình.
Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa thu hút du khách với không gian thủy cung 3D sống động, trưng bày các loài sinh vật biển khổng lồ. Du khách còn được tham quan khu trưng bày nước mắm đa dạng, từ hương vị truyền thống đến công thức độc đáo, cùng các món quà lưu niệm độc đáo.
Bảo tàng Làng Chài Xưa không chỉ là nơi lưu giữ di sản văn hóa, hương vị nước mắm truyền thống, mà còn là hành trình tìm kiếm cảm hứng. Du khách sẽ được khơi gợi tình yêu văn hóa, gìn giữ và phát huy những tinh hoa của dân tộc.
Khám phá di sản nước mắm Làng Chài Xưa.
Biển Mũi Né tĩnh lặng, nắng trưa êm đềm.
Kết thúc chuyến hành trình di sản đặc biệt tại bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa, tôi rẽ ngay vào đường Nguyễn Thông, tiến thẳng về Mũi Né. Trước khi rời Phan Thiết, tôi tranh thủ tận hưởng làn gió mát, nắng ấm mặn mòi trên bờ biển. Dạo biển giữa trưa quả là một trải nghiệm độc đáo, với nắng vàng rực rỡ khiến mặt nước trong veo, óng ánh như pha lê. Dưới những rặng dừa xanh mát, tôi đắm mình trong khung cảnh thanh bình, thư giãn đến quên cả thời gian.
Bảo tàng nước mắm Làng Chài Xưa
360 Nguyễn Thông, Phú Hài, Phan Thiết.
Vé người lớn: 100.000đ. Miễn phí trẻ em dưới 1m.
Thời gian: 9h – 18h (hàng ngày).
Tác giả: Võ Văn Tân
