Tôi yêu Hà Giang và đã trải nghiệm cao nguyên đá ở đây trong suốt 12 tháng. Mỗi tháng mang đến vẻ đẹp riêng biệt, từ hoa tam giác mạch rực rỡ đến mùa đông lạnh giá nhưng thơ mộng.

Hà Giang, mảnh đất cao nguyên đá đầy quyến rũ, đã khiến tôi say mê và dành trọn 12 tháng trong năm để khám phá từng góc cạnh của nó. Mỗi tháng ở đây đều mang một vẻ đẹp riêng biệt, từ sắc hoa rực rỡ đến khung cảnh hùng vĩ, để lại trong tôi những trải nghiệm khó quên.

Hà Giang tháng 1

Tháng 1 là tháng lạnh nhất miền Bắc, dễ có băng giá và tuyết rơi. Không chỉ ở Hà Giang, Sa Pa, Cao Bằng, mà còn các vùng núi cao khác. Lượng băng giá, tuyết thay đổi theo từng năm. Các khu vực cao như Lũng Cú, Gì Thàng, Thượng Phùng, Khau Vai, Hố Quáng Phìn, Lao Xa, Cao Mã Pờ, đỉnh Pu Tha Ca ở Vườn quốc gia Du Già là nơi dễ thấy hiện tượng này nhất.

Tháng này khá buồn tẻ về hoa lá, chỉ có lác đác hoa cải vàng từ tháng trước. Gần cuối tháng, hy vọng sẽ có chút sắc xuân từ những bông đào, mận nở sớm.

Du lịch Hà Giang vào tháng 1, bạn nên chuẩn bị đầy đủ đồ ấm như quần áo dày, mũ len, găng tay. Giày chống nước là lựa chọn tối ưu vì thời tiết ẩm ướt. Đi xe máy, đừng quên mang theo kẹo gừng để chống lạnh, giữ ấm cơ thể.

Hà Giang tháng 2

Tháng 2, Hà Giang như khoác lên mình tấm áo rực rỡ. Hoa đào hồng rực, hoa mận trắng muốt tô điểm cho những bản làng, nhà trình tường, mái âm dương với cây đào bung nở, tạo nên khung cảnh nên thơ, lãng mạn.

Không khí rộn ràng của ngày tết vẫn còn vương vấn khi đồng bào dân tộc diện những bộ quần áo đẹp, rảo bước trên đường xuân, thăm hỏi nhau, vui chơi những trò chơi truyền thống. Đặc biệt, nếu bạn ghé thăm các chợ biên giới như chợ Săm Pun, chợ Bạch Đích, chợ cửa khẩu Phó Bảng… trước ngày 15 tháng Giêng, bạn sẽ được tận hưởng cảm giác náo nhiệt, thậm chí còn được nghe tiếng pháo nổ rộn ràng như ngày xưa.

Mùa này, đừng bỏ qua vẻ đẹp của thung lũng Sủng Là – quê hương Pao, thôn Lao Xa, xã Lũng Táo trên đường lên Lũng Cú, hay xã Phố Cáo. Hoa đào, hoa mận nở rộ, tô điểm thêm sắc xuân cho các bản làng người Mông ở Đồng Văn và Mèo Vạc.

Hoa đào, hoa mận ở Đồng Văn và Mèo Vạc đẹp hơn ở Quản Bạ và Yên Minh bởi vị trí cao hơn, lạnh hơn. Khi hoa nở, lá cây vẫn chưa ra, tạo nên cảnh tượng cả cây đào, mận phủ kín hoa, không một chiếc lá.

Cuối tháng, hoa gạo hé nở sớm, báo hiệu mùa vụ mới bắt đầu. Bà con rộn ràng dọn nương, đốt cỏ, cày ruộng, chuẩn bị cho vụ ngô bội thu.

Hà Giang tháng 3

Tháng này, Hà Giang bừng sáng sắc đỏ rực rỡ của hoa gạo. Những cây gạo trồng tập trung ven bờ sông Nho Quế, đèo Du Già, đường từ Mậu Duệ về thị trấn Yên Minh tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp. Chèo thuyền kayak trên sông Nho Quế, ngắm hoa gạo trong ánh hoàng hôn là trải nghiệm không thể bỏ lỡ khi đến Hà Giang vào tháng này.

Không chỉ có đào, Hà Giang còn rực rỡ sắc trắng của hoa lê nở rộ tháng này. Từ Lũng Cú, Phố Cáo đến thôn Nặm Đăm, nhà Pao, Phó Bảng… đâu đâu cũng trắng muốt một màu hoa lê.

Hàng hoa ban trên đường Nguyễn Văn Linh, thành phố Hà Giang, nở rộ từ ngày 5 đến 15 tháng 3, tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp. Dọc con đường ven sông Lô, hơn 2 km hoa ban trắng muốt bung nở, tô điểm cho thành phố một sắc trắng tinh khôi.

Từ nay đến giữa tháng 5, động nước ở bản Án, xã Ngọc Long, Sơn La đẹp nhất. Suối trong vắt, dài cả trăm mét, chảy ra từ động, hai bên là cây cao. Du khách có thể chèo bè, tắm suối, thưởng thức ẩm thực Tày. Nên đến đây vào giữa trưa khi mặt trời chiếu thẳng xuống suối, nước trong xanh như ngọc, nhìn thấy đáy. Sau tháng 6, mưa nhiều, nước đục, không còn đẹp.

Chuẩn bị quần áo ấm cho những lúc di chuyển và quần áo cộc tay, thể thao cho hoạt động ngoài trời, bạn sẽ sẵn sàng cho mọi điều kiện thời tiết mùa này.

Hà Giang tháng 4

Nương rẫy thu hoạch xong, Hà Giang lại rộn ràng lễ hội truyền thống. Mỗi dân tộc vùng cao đều có những ngày lễ, ngày kỉ niệm riêng. Bài viết này chỉ điểm qua một số lễ hội mình từng tham gia, thật sự tháng này còn nhiều lễ hội hấp dẫn khác nữa.

Lễ hội làng rộn ràng từ chiều hôm trước, rạp được dựng sẵn ở sân làng, tiếng cười nói hòa cùng mùi thơm nức mũi của thắng cố và rượu ngô. Thanh niên làng rủ nhau đi thăm nhà, uống rượu, ăn thịt suốt đêm. Ngày chính hội, sau khi cuộc thi bắt cá sôi động kết thúc, mọi người lại tụ họp vui vẻ ăn uống, chia cá cho các nhà trong làng. Buổi chiều, tiếng cười rộn rã lại vang lên với những trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, thi gánh nước…

Chợ tình Khau Vai, ngày 27/3 âm lịch, là nơi người Mông từ khắp nơi tìm về, tái ngộ sau một năm xa cách. Nơi đây, họ là những trái tim từng vụt mất nhau, những mối tình trắc trở, những tâm hồn tiếc nuối một tình yêu đã qua. Họ đến để tâm sự, báo tin về cuộc sống riêng, ôn lại những kỉ niệm đẹp, để những tháng năm xa cách được hàn gắn bởi những câu chuyện và nụ cười. Chợ tình Khau Vai, một ngày đặc biệt, một lời hẹn ước thiêng liêng, một minh chứng cho tình yêu bất diệt.

Hàng ngày, những cặp vợ chồng cùng đến chợ, vợ tìm bạn bè, chồng tìm bạn bè. Hết chợ, ai về nhà nấy, cuộc sống thường nhật lại tiếp diễn. Không ghen tuông, không bực bội, họ tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng bạn bè của đối phương. Họ xem đó là điều thiêng liêng, là bổn phận và trách nhiệm với cuộc sống tinh thần của người bạn đời.

Nên đến chợ sớm, tốt nhất là từ chiều ngày hôm trước và nếu có thể, ở lại qua đêm. Chợ tình truyền thống thường kết thúc vào sáng sớm 27/3.

Hà Giang tháng 5

Cao nguyên đá tháng này nhuộm một màu xanh mướt của ngô, Hà Giang mùa xanh đã về. Từ Quản Bạ đến Đồng Văn, từ thấp lên cao, ngô phủ kín thung lũng, lan khắp sườn núi.

Chạy xe trên những con đường xanh mướt, gió mát rượi, nắng vàng rực rỡ, thật là khoái! Nếu mùa đông là cao nguyên đá hoang sơ, lạnh lẽo, thì mùa này, sức sống tràn đầy, lòng người rộn ràng, nhất là khi được ngắm hoàng hôn nhuộm vàng những sườn núi xanh ngắt màu ngô.

Mùa này, lanh nở rộ, bông trắng muốt như bông tuyết, khiến người ta liên tưởng đến loài cây bay bổng kia. Chỉ cần đứng trong ruộng lanh, chụp một tấm hình là bạn đã có thể “lừa” bạn bè bằng khung cảnh lãng mạn như trong truyện cổ tích.

Từ tháng 5 đến tháng 8, ngày dài hơn, bạn có thể tận hưởng những chuyến đi chơi kéo dài hơn, bởi trời tối muộn hơn 7 giờ.

Tháng này, hãy khám phá cung Mậu Duệ thơ mộng, Lũng Hồ hoang sơ, Du Già hùng vĩ với thác nước và động Ngọc Long huyền bí.

Hà Giang tháng 6

Cao nguyên đá Hà Giang mùa nước đổ tuy không rầm rộ như ruộng bậc thang ở Hoàng Su Phì nhưng vẫn mang vẻ đẹp riêng. Những điểm đẹp nhất mùa này là Mậu Duệ, dốc Sa Lỳ, Ma Lé và đường đi Xín Cái gần cầu Tràng Hương. Tuy nhiên, nếu muốn chiêm ngưỡng cảnh nước đổ đẹp nhất, bạn nên đến Hoàng Su Phì phía Tây Hà Giang. Hoàng Su Phì đẹp nhất vào 2 mùa trong năm, riêng cao nguyên đá lại mang nét độc đáo riêng và sẽ được đề cập ở bài viết khác.

Mùa thu ở Hà Giang là mùa của mận và lê chín mọng. Mận tam hoa ngọt ngào, dùng để ăn tươi, còn mận huyết với vỏ cứng, vị chua chát, thường được ngâm rượu.

Tháng 3 ngắm hoa lê, tháng 6 hái quả chín. Lê Hà Giang, nhỏ xinh như chén, vỏ xanh, vỏ nâu, đủ loại. Chẳng ngọt ngào như lê đồng bằng, nhưng vị chua thanh, hái trên cây, ăn ngon hơn bao giờ hết.

Tháng này mưa nhiều, Hà Giang lại tràn ngập sắc hoa tóc tiên. Những bông hoa to, trắng muốt mọc tự nhiên trên những cánh đồng ngô, ven đường, tạo thành thảm hoa dài bất tận. Từ Cán Chu Phìn đến Khau Vai, Lũng Phìn, Tả Lủng, Sủng Trái,… con đường như được điểm tô bởi sắc trắng tinh khôi của tóc tiên. Bạn đừng ngạc nhiên, bởi đây là loài hoa đặc trưng của Hà Giang, mọc tự nhiên, không phải do con người trồng.

Lên cao nguyên đá mùa này, bạn sẽ tận hưởng cảm giác mát mẻ dễ chịu. Nắng nóng 37, 38 độ ở đồng bằng sẽ nhường chỗ cho khí trời 25 độ trên cao nguyên. Đêm xuống, bạn vẫn cần chăn bông để ngủ ngon giấc.

Mùa mưa, nếu không thích ướt thì bạn nên ở nhà. Còn với tôi, trời mưa là lúc để nhâm nhi cà phê, ngắm mưa rơi. Mưa chạy cũng thú vị đấy chứ! Nắng chang chang, bỗng nhiên mây đen kéo đến, rồi mưa rào rào, tạnh nhanh như chưa từng có. Hay đang đi nắng, gặp đoạn đường ướt nhẹt là biết mưa vừa tạnh.

Hà Giang mùa này vắng khách du lịch, lý tưởng cho bạn nào muốn tận hưởng chuyến đi dài ngày, tránh ồn ào.

Hà Giang tháng 7

Tháng 7, thời tiết là điều đặc biệt nhất, mang đến cho bạn trải nghiệm “bốn mùa trong một ngày”. Sáng sớm, gió lạnh như mùa đông, trưa nắng gắt như mùa hè, chiều mát dịu như mùa thu, và đêm sao sáng như mùa hè.

Mùa lúa xanh tháng này mang một vẻ đẹp riêng biệt. Dù yêu thích sự rực rỡ của lúa chín, tôi vẫn bị thu hút bởi vẻ đẹp thanh bình của những cây lúa non xanh mơn mởn. Chúng tràn đầy sức sống, mang đến cảm giác yên ả, thanh thản.

Tháng này, hãy đến Du Già, Phố Cáo, Đồn Cao ở Đồng Văn để ngắm trọn vẹn sắc lúa, hoặc chinh phục dốc Sa Lỳ – Mậu Duệ.

Tháng này, đào Mông chín mọng! Quanh nhà người Mông, đào nở hoa tháng 2, giờ đã kết trái chín đỏ. Đi qua bản, đừng ngại ngần xin vài quả, người Mông hào phóng cho không lấy tiền.

Tháng này, bạn nên mang theo áo mưa khi đi chơi, vì mưa có thể bất ngờ đổ xuống. Đừng lo, mưa thường ngắn và tạnh nhanh.

Hà Giang tháng 8

Tháng này, chuyến đi bản thật vui. Lúa đã lên đòng, cuối tháng một số ruộng đã gặt sớm. Ở Phố Cáo, lúa của người Mông xanh mướt quanh nhà. Ngắm lúa, tôi còn được ngắm lũ trẻ con hồn nhiên chơi đùa.

Ngô đã thu hoạch, dọc đường đi, đâu đâu cũng thấy cảnh người dân bẻ ngô mang về. Xóm làng rực vàng, nhà nào nhà nấy ngô treo đầy, đẹp như tranh vẽ, chẳng cần sắp đặt.

Mùa thu hoạch bí đỏ rộn ràng. Bí bò trên mái nhà, lổm nhổm trên đá, trên nương. Sân nhà ngập tràn những quả bí đỏ căng mọng.

Mùa thu hoạch quả óc chó đã đến. Quả chín rơi xuống gốc, chờ bạn nhặt về. Tách bỏ lớp vỏ ngoài, lấy hạt cứng bên trong, phơi khô rồi tách tiếp lớp vỏ cứng nữa là bạn đã có những hạt óc chó thơm ngon để thưởng thức.

Tháng này, người dân tộc thiểu số có ngày lễ rằm tháng 7 vô cùng quan trọng, được xem như tết giữa năm, thậm chí còn quan trọng hơn cả tết đầu năm. Họ tổ chức rất lớn, mời cả họ hàng, làng xóm cùng chung vui. Suốt mấy ngày rằm (từ ngày 15 tháng 7 âm lịch và 1, 2 ngày lân cận), người ta sẽ đi ăn uống, thăm hỏi từ nhà này sang nhà khác. Nếu bạn đi ngang qua bản làm rằm, đừng ngần ngại mà ghé vào hỏi thăm, chắc chắn sẽ được mời ăn uống cùng. Người dân tộc thiểu số rất vui khi có khách ghé thăm trong dịp này.

Từ tháng này, mưa đã vơi dần, nhường chỗ cho tiết trời dịu mát. Gần cuối tháng, lập thu về, nắng trưa ấm áp, sáng chiều se lạnh, thật thích hợp để đi chơi.

Xin chào, lại là mình đây! Hà Giang luôn là tình yêu của mình, và mình đã dành trọn 12 tháng để khám phá cao nguyên đá nơi đây. Hai phần trước, mình đã chia sẻ những trải nghiệm tuyệt vời từ tháng 1 đến tháng 8. Giờ, hãy cùng mình tiếp tục hành trình khám phá Hà Giang trong 4 tháng cuối năm nhé!

Hà Giang tháng 9

Tháng 9, mùa lúa chín rộ trên cao nguyên đá. Từ đầu tháng, đồng lúa Đồng Văn, Phố Cáo đã vàng óng. Đến trung tuần, những cánh đồng ở Du Già, Mậu Duệ, thị trấn Yên Minh, Xín Cái, Niêm Sơn, Ma Lé cũng nhuộm sắc vàng rực rỡ, báo hiệu một mùa bội thu. Tháng 9 chính là tháng của mùa lúa chín trên cao nguyên đá.

Lúa Hoàng Su Phì chín đẹp, còn lúa Khuổi My, cách thành phố Hà Giang 15km, sẽ vào độ chín rực rỡ vào cuối tháng 9.

Sau vụ thu hoạch ngô, những bông hoa xuyến chi dại trắng muốt như tuyết phủ kín các bãi đá, dọc đường đi. Bạt ngàn hoa dại khoe sắc, tô điểm cho con đường một vẻ đẹp thơ mộng, khiến ai đi qua cũng phải ngẩn ngơ.

Dậy sớm, ngắm bình minh mùa thu thật tuyệt vời! Thời tiết mát mẻ, ít mưa, nắng sớm rạng rỡ, bầu trời trong xanh, khung cảnh đẹp như tranh vẽ.

Hà Giang tháng 10

Cuối tháng 9, đầu tháng 10, tiết trời se lạnh báo hiệu mùa săn mây đã đến. Chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn, có khi lên tới 10 độ C, tạo nên những biển mây bồng bềnh. Mây luồn vào sáng sớm, rồi tan dần khi mặt trời lên cao, để lại khung cảnh bình yên. Hãy cùng khám phá kinh nghiệm săn mây ở Hà Giang trong bài viết tiếp theo!

Mùa này, những điểm săn mây lý tưởng nhất là dốc Bắc Sum, cổng trời Quản Bạ, đèo Cán Tỷ, xã Khau Vai, đường từ thị trấn Mèo Vạc đi Cao Bằng, gần xã Niêm Sơn.

Tháng 10 trên cao nguyên đá, sắc cam rực rỡ của hoa cúc như một nét chấm phá giữa khung cảnh hoang sơ. Những bông cúc cánh to, màu cam tới cam đỏ, nở rộ trên nương ngô, trong kẽ đá, tô điểm cho vùng đất nghèo khó. Cúc cam là loài hoa mọc dại, là minh chứng cho sự hoang sơ, cho cái nghèo của vùng đất đá nhiều hơn đất trồng. Khi mùa lạnh đến, những cánh đồng chỉ còn lại màu xám ảm đạm của đá, thì hoa cúc cam lại càng nổi bật, rực rỡ như một ngọn lửa ấm áp.

Tháng này đã có hoa tam giác mạch, nhưng tháng 11 mới là thời điểm chính thức của lễ hội, với nhiều hoạt động vui nhộn hơn.

Tháng 10 trên cao nguyên đá, hồng không hạt Quản Bạ chín rộ, mang hương vị ngọt ngào đặc trưng. Loại hồng nhỏ nhắn, vỏ vàng xanh, trơn láng, ăn giòn, ngọt thanh, không hề bị chát. Được trồng từ lâu đời, gần đây hồng Quản Bạ mới được khẳng định thương hiệu và nhân rộng quy mô. Vào mùa thu hoạch, những quả hồng căng mọng được bày bán dọc đường chính đi qua thị trấn Tam Sơn, hay được đóng gói, vận chuyển đi khắp nơi, mang hương vị cao nguyên đá đến mọi miền đất nước.

Hà Giang tháng 11

Từ cuối tháng 9 đầu tháng 10, những cánh đồng tam giác mạch đã bắt đầu khoe sắc. Trước đây, tam giác mạch được trồng sau khi thu hoạch ngô, nở rộ vào cuối tháng 11 trước khi mùa đông đến. Nay, người ta trồng xen kẽ để hoa nở nối tiếp nhau, tạo thành những khu du lịch đầy màu sắc.

Tháng 11, cao nguyên đá Đồng Văn sẽ nhuộm sắc hồng rực rỡ của hoa tam giác mạch. Lễ hội hoa tam giác mạch thường niên thu hút du khách đến các địa điểm đẹp như Phố Cáo, nhà của Pao, Lũng Táo, gần cổng trời Ma Lé – Lũng Cú và đèo Mã Pì Lèng phía Mèo Vạc.

Tam giác mạch là nguồn nguyên liệu đa năng: chế biến thành bột, bánh, cháo, lên men thành bia, rượu, hỗ trợ sức khỏe (chữa táo bón, hạ huyết áp, mỡ máu…) và làm đẹp (sữa rửa mặt, trị mụn…).

Hoa tam giác mạch, loài hoa đặc trưng của Hà Giang, giờ đây đã hiện diện thêm ở Mộc Châu, Sa Pa, Mù Cang Chải… Tuy nhiên, sắc hồng rực rỡ của những bông hoa tam giác mạch trên nền đá xám của cao nguyên đá vẫn mang một vẻ đẹp riêng biệt, thấm đẫm sương đêm, đầy mê hoặc.

Mùa măng trúc Hà Giang về, mang theo hương vị núi rừng đặc trưng. Mọc trên đá, măng nhỏ thon như ngón tay, dậy mùi thơm nồng nàn, khó tả. Nướng, xào, luộc, mỗi cách chế biến đều tạo nên hương vị khó quên.

Tháng này trời lạnh, nhớ giữ ấm cơ thể bằng áo ấm, bao tay, mũ len, và giày chống nước nhé!

Hà Giang tháng 12

Mùa đông, bầu trời thường u ám, nhiều mây, không chỉ ở vùng núi mà cả dưới xuôi. Nhưng trên những con đèo cao, bạn sẽ được trải nghiệm cảm giác độc đáo khi mây táp vào mặt, đi xuyên qua mây mù, như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh.

Mùa mây, mùa sương, nhưng nắng vẫn len lỏi. May mắn gặp ngày nắng đẹp, trời xanh mây trắng, nắng ấm áp nhưng bóng râm lại lạnh tê tái dù mặc nhiều lớp áo.

Mùa lạnh, sương muối phủ trắng trên cây cỏ, mái ngói, đẹp mắt nhưng lại là nỗi lo của người dân bởi nó có thể tàn phá hoa màu và cây trồng, gây thiệt hại mùa màng.

Nắng sớm xuyên qua màn sương mỏng, tạo nên những tia sáng lung linh.

Mùa tam giác mạch qua đi, nhường chỗ cho sắc vàng trắng của hoa cải. Những thung lũng bỗng chốc rực rỡ, với những bông cải trắng muốt, vàng rực, như dát vàng lên đất trời. Nơi dốc Thẩm Mã hay nhà Pao, trẻ con thường để cả gùi hoa cải cho du khách chụp ảnh, tô điểm thêm nét đẹp bình dị của vùng cao.

May mắn ghé thăm Đồng Văn hay Mèo Vạc đúng ngày chợ phiên, được thưởng thức bát thắng cố, phở gà nghi ngút khói, ngon tuyệt vời!

Ngày ngắn đêm dài, 5 giờ chiều mặt trời đã lặn rồi! Nhanh chân lên, tranh thủ đi chơi để về trước khi trời tối nhé. Trời tối, nhiệt độ giảm nhanh, lạnh lắm đấy!