Quỳ Châu, thuộc Khu Dự trữ Sinh quyển miền Tây Nghệ An, nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ của hang động Karst và thác nước Khe Bàn xanh mát.

Nằm trong Khu Dự trữ Sinh quyển miền Tây Nghệ An (cũng là Khu Dự trữ Sinh quyển thế giới), Quỳ Châu ẩn chứa nhiều điều lý thú, hấp dẫn, khiến tôi muốn dành riêng một chuyến đi khám phá mảnh đất còn ít được chú ý trên bản đồ du lịch.

Đôi nét về Quỳ Châu

Nằm ẩn mình trong miền Tây Nghệ An, Quỳ Châu là một huyện miền núi chưa được nhiều người biết đến, ẩn chứa nhiều điều thú vị. Nếu bạn đã từng say đắm trước đồi hoa hướng dương rực rỡ ở Nghĩa Đàn, thì Quỳ Châu, một huyện cách đó không xa, cũng sẽ mang đến những trải nghiệm độc đáo, chờ bạn khám phá.

Nằm giữa khung cảnh núi non hùng vĩ, huyện Quỳ Châu mang vẻ đẹp hoang sơ với hơn 72% diện tích ở độ cao trên 200m. Hệ thống núi đá vôi ẩn chứa vô số hang động Karst, tạo nên một khung cảnh kỳ vĩ. Rừng xanh bao phủ gần 90% diện tích, là nơi sinh sống của đồng bào Thái với những nét văn hóa đặc sắc, góp phần tô điểm thêm cho bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của Quỳ Châu.

Quỳ Châu nằm trên quốc lộ 48.

Là một người yêu thích khám phá, tôi quyết định du lịch Quỳ Châu dù chưa có kinh nghiệm về hang động Karst. Sau khi tìm hiểu về một số hang động và thác nước ở Quỳ Châu, tôi chuẩn bị sơ sài với các dụng cụ có sẵn và lên đường.

Lên đường nào!

Khám phá Quỳ Châu: Nét đẹp thiên nhiên

Hang động kỳ vĩ và bí ẩn

Nằm giữa hệ thống núi đá vôi hùng vĩ, Quỳ Châu sở hữu một loạt hang động ẩn mình. Dù quy mô không lớn, những hang động này đóng vai trò quan trọng trong phát triển du lịch địa phương. Đặc biệt, một trong số chúng mang ý nghĩa lịch sử khảo cổ học vô cùng to lớn.

Trước khi đến Quỳ Châu, tôi tìm kiếm thông tin về các hang động trên Google nhưng kết quả khá hạn chế. Khi đến nơi, trò chuyện với người dân, tôi mới biết ngoài những hang động được nhắc đến trên mạng, còn rất nhiều hang động khác, thậm chí có những hang chỉ người địa phương mới biết.

Thời gian eo hẹp, tôi đã kịp thăm ba hang động.

Nằm ẩn mình giữa khung cảnh nên thơ, trữ tình, Hang Bua là điểm đến hấp dẫn du khách với vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ. Nơi đây không chỉ sở hữu khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, mà còn lưu giữ những nét văn hóa đặc sắc, được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia năm 1997. Hang Bua là điểm du lịch nổi tiếng nhất Quỳ Châu, được ví như viên ngọc quý ẩn mình trong miền Tây Nghệ An, mang giá trị lịch sử và khảo cổ học vô cùng to lớn.

Hang Bua (Tthẳm Bua), ẩn mình trên dãy núi đá vôi Phà Én, thuộc bản Na Nhàng (thôn Hồng Tiến), xã Châu Tiến, có vị trí thuận lợi với mặt tiền thoáng đãng và nằm trong khu dân cư, dễ dàng tiếp cận.

Khám phá hang Bua – điểm đến hấp dẫn du lịch Quỳ Châu, Nghệ An.

Hang động có ba cửa, hai cửa cạnh nhau ở lối vào và một cửa ở phía sau. Lối đi chính dẫn vào hang bị chặn bởi một khối đá chắn ngang, như một bức bình phong bảo vệ hang động.

Cửa chính của hang

Lối thứ hai dẫn vào hang

Lòng hang rộng thênh thang, đá măng, đá trụ và nhũ đá tạo nên muôn hình vạn trạng sống động. Hang đủ lớn để chứa hàng trăm người, với những khối đá được thiên nhiên gọt dũa thành những hình thù độc đáo. Từ những hình ảnh trừu tượng như ruộng bậc thang, bộ cồng chiêng, giường công chúa đến những dụng cụ quen thuộc trong cuộc sống người Thái xưa như dao, nỏ, liềm… đều hiện hữu trong hang động kỳ bí này.

Cảnh sắc trong hang

Dòng nước nhỏ giọt từ trần hang, tạo ra một âm thanh róc rách dịu nhẹ, giúp không khí trong hang mát mẻ dễ chịu, trái ngược hẳn với cái nóng oi bức bên ngoài. Mặc dù chưa đi sâu vào hang, nhưng tôi đã cảm nhận được sự yên tĩnh và thanh bình nơi đây. Bởi vào ngày thường, hệ thống đèn trang trí và chiếu sáng trong hang chỉ được bật vào dịp lễ, phục vụ cho các đoàn khách tham quan.

Thung lũng Chiềng Ngam rộng lớn, cây cối xanh tốt quanh năm, bản làng quây quần, trải rộng trước hang Bua, nơi tổ chức lễ hội truyền thống.

Thung lũng Chiềm Ngam trải rộng trước hang, mênh mông và hùng vĩ.

Lễ hội Hang Bua, diễn ra từ ngày 20 – 22 tháng Giêng âm lịch hàng năm, là nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc huyện Quỳ Châu, Nghệ An. Lễ hội thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những người có công khai bản lập mường, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa của vùng Tây Bắc Nghệ An.

Lễ hội Hang Bua, ẩn chứa nét đẹp văn hóa của người Thái, chưa rõ xuất xứ. Năm 1937, vua Bảo Đại đã ghé thăm, chứng minh sự tồn tại lâu đời của lễ hội. Nét đặc trưng của Hang Bua là những hoạt động văn hóa dân gian độc đáo: ca múa, thể thao dân tộc, trò chơi truyền thống, mang đến không khí rộn ràng, vui tươi cho du khách.

Hang Bua không chỉ là một thắng cảnh đẹp, mà còn ẩn chứa giá trị khảo cổ học đáng kể. Các nhà khoa học đã tìm thấy tại đây những di tích hậu kỳ Đá cũ, có niên đại khoảng 40.000 – 15.000 năm trước, với công cụ đá thô sơ và hóa thạch động vật trong lớp trầm tích màu vàng. Phát hiện này, được thực hiện trong chương trình nghiên cứu của Viện Khảo cổ học năm 2015, đã khẳng định giá trị lịch sử và văn hóa của hang Bua.

Bảng thông tin du lịch Quỳ Châu
Trước cửa hang

Hang Bua, nơi đất trời giao hòa, là kiệt tác của thiên nhiên ban tặng cho mảnh đất Nghệ An. Vẻ đẹp kỳ vĩ ấy níu chân du khách, để rồi lại tiếp tục hành trình khám phá hang Thẳm Ồm, một điểm đến hấp dẫn không kém, ẩn mình không xa đó.

Thẳm Ồm, nghĩa là hang Lớn trong tiếng Thái, nằm tại bản Thẳm 1, xã Châu Thuận, huyện Quỳ Châu. Cách hang Thẳm Bua khoảng 9km, đường đến Thẳm Ồm tương đối dễ đi.

Khám phá hang Thẳm Ồm, điểm đến độc đáo tại Quỳ Châu. Nơi đây ẩn chứa vẻ đẹp hoang sơ, bí ẩn, hứa hẹn hành trình chinh phục đầy thử thách.

Hang động hoang sơ ẩn mình sau một đoạn leo núi ngắn, khoảng 15m băng qua bụi cây nhỏ. Cửa hang mở ra khung cảnh ngoạn mục, tầm nhìn bao quát vùng đất thấp bên dưới, khiến lòng người bỗng chốc rộng mở.

Cửa trước hang Thẳm Ồm

Lối vào hang rộng rãi, thuận tiện cho việc khám phá và chụp ảnh với những khối đá đẹp mắt. Hang thu hẹp dần về phía cuối, tạo thành nút thắt cổ chai độc đáo.

Góc chụp cực chill trong hang

Hang Thẳm Ồm có cấu trúc đơn giản với vài nhánh nhỏ, bạn không cần lo lắng về việc lạc đường. Nền hang được phủ một lớp đất mỏng, ẩm ướt do nước ngấm từ vách hang. Khi đi qua khu vực này, hãy cẩn thận để tránh trơn trượt.

Những ngách hang tối om với trần cao vút.

Hang Thẳm Ồm không hào nhoáng như Thẳm Bua với muôn vàn nhũ đá, măng đá, trụ đá. Tuy nhiên, hang lại ẩn chứa điều đặc biệt: xuyên núi. Cuối hang, bạn phải cúi người mới đi tiếp, để bước vào một cửa hang dẫn đến thung lũng nhỏ ẩn sâu. Thung lũng này được bao bọc bởi núi non trùng điệp, chỉ có thể tiếp cận qua hang Thẳm Ồm, như một bí mật được giấu kín.

Cửa sau hang Thẳm Ồm

Thung lũng hiện ra trước mắt sau khi băng qua hang động.

Không chỉ là một hang động nổi tiếng, Thẳm Ồm còn là một di sản khảo cổ học quý giá. Các nghiên cứu cho thấy, nơi đây từng là nơi sinh sống của người tiền sử cách đây khoảng 60.000 – 40.000 năm. Di tích hoá thạch người khôn và kỹ nghệ công cụ đá quatz được tìm thấy tại Thẳm Ồm là minh chứng cho sự hiện diện của con người thời kỳ đồ đá cũ.

Bảng thông tin hang Thẳm Ồm

Tìm kiếm hang Tôn Thạt trong thung lũng bất thành, tôi quay về theo lối cũ, tiến ra đường chính và lên đường đến hang Thẳm Chàng.

Thẳm Ồm, dù không đồ sộ như nhiều hang động khác ở Việt Nam, vẫn mang nét bí ẩn riêng biệt, thu hút những tâm hồn yêu thích khám phá vùng đất mới. Nơi đây hứa hẹn những trải nghiệm độc đáo, ẩn chứa vẻ đẹp hoang sơ đầy mê hoặc.

Trên đường đến Thẳm Ồm, tôi bất ngờ gặp biển chỉ dẫn vào hang Thẳm Chàng. Đây là một hang động nằm ngoài kế hoạch ban đầu, vì thông tin về nó trên mạng rất ít ỏi.

Thẳm Chàng, hang động thứ ba trong hành trình, sở hữu lối vào ngoằn ngoèo nhất. Dù cách đường chính chỉ khoảng 100m, cửa hang bị che khuất bởi lớp cây cối rậm rạp. Xuyên qua khu rừng, tôi cuối cùng cũng đến được miệng hang.

Đường vào hang Thẳm Chàng

Thẳm Chàng là một hang động với cửa hang rộng lớn, đẹp mắt. Lòng hang rộng rãi, có vài ngách nhỏ ẩn hiện. Mặc dù trần hang cao hơn 20m, hang vẫn khá tối do cửa hang bị che khuất bởi rừng rậm.

Cửa hang Thẳm Chàng

Hang Thẳm Chàng, theo tiếng Thái là “hang voi”, gắn liền với truyền thuyết về vua Quang Trung. Người dân địa phương kể lại rằng, trong một cuộc hành quân chống giặc, vua Quang Trung đã đưa voi vào hang này để ẩn náu. Từ đó, hang được gọi là Thẳm Chàng, lưu giữ dấu ấn lịch sử hào hùng.

Thẳm Chàng, tương tự Thẳm Ồm và hang Bua, là một hang động khảo cổ giá trị. Những di tích và bích họa tiền sử được tìm thấy trong hang vào năm 2021, góp phần hé lộ lịch sử văn hóa của vùng đất này.

Tiến sâu vào ngách hang, dấu hiệu của sự sống hiện hữu. Sau khi dạo quanh, tôi rời khỏi hang và ghé thăm làng cổ Thái Tiến, nơi lưu giữ nét đẹp xưa cũ.

Bên trong Thẳm Chàng

Quỳ Châu, miền Tây Nghệ An, là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá nét đẹp văn hóa bản địa. Tại đây, du lịch cộng đồng được ưu tiên phát triển, tận dụng nguồn lực từ chính cộng đồng dân cư. Chọn một homestay trong khu du lịch cộng đồng, bạn sẽ có cơ hội trải nghiệm những điều thú vị. Hoa Tiến, một ngôi làng bình dị, là ví dụ điển hình cho mô hình du lịch này.

Làng Thái cổ Hoa Tiến

Nằm cạnh hang Thẳm Bua, làng Hoa Tiến như một bức tranh Thái cổ thanh bình với vô số homestay cho du khách lựa chọn. Cuộc sống nơi đây chậm rãi, hiền hòa như chính dòng chảy của thời gian. Ngay lối vào làng, bạn sẽ bắt gặp những guồng nước (cọn nước) độc đáo – biểu tượng riêng của Hoa Tiến. Chỉ ở Quỳ Châu, nơi duy nhất bạn có thể chiêm ngưỡng guồng nước, những chiếc bánh xe khổng lồ bằng tre nứa quay chậm rãi, tưới tắm cho những mùa vàng bội thu, mang đến ấm no cho từng nhà, từng người.

Cọn nước làng Hoa Tiến

Lưu trú tại các homestay ở bản làng như Hoa Tiến và các bản làng khác dọc đường đi sẽ mang đến cho bạn trải nghiệm tuyệt vời khi khám phá Quỳ Châu. Không chỉ là nơi nghỉ ngơi tiện nghi, đây còn là cơ hội để bạn hòa mình vào văn hóa bản địa, tìm hiểu cuộc sống của người dân nơi đây.

Thác nước Khe Bàn xanh mát

Sau một đêm nghỉ dưỡng tại nhà người dân địa phương, tôi tiếp tục hành trình khám phá Quỳ Châu, hướng đến thác Khe Bàn, điểm du lịch nổi tiếng nhất nơi đây.

Thác Khe Bàn, tọa lạc tại xã Châu Bình, cách quốc lộ 48 khoảng 6km. Theo chỉ dẫn, du khách sẽ dễ dàng tìm đến thác nước hùng vĩ này. Trước đây, đường vào thác khá khó khăn, nhưng nay đã được đầu tư xây dựng bài bản, thuận tiện cho du khách.

Đường tới thác Khe Bàn

Lưu ý: Địa điểm thác trên Google Map bị sai. Để đến thác, hãy bỏ qua chỉ dẫn của Google Map và đi theo biển chỉ dẫn dọc đường, có rất nhiều biển chỉ dẫn giúp bạn dễ dàng tìm đến thác. Hoặc bạn có thể sử dụng tọa độ 19.511410, 105.139752 để xác định vị trí chính xác.

Con đường mòn dẫn tôi đến đỉnh thác, nơi có bãi đỗ xe trống trải, chưa hề có dịch vụ nào. Nơi đây vẫn mở cửa tự do cho du khách, một không gian yên bình hiếm có. Thác nước tuy không đồ sộ nhưng mang đến cảm giác thanh thản, tiếng nước đổ hòa quyện cùng tiếng chim hót vang vọng khắp núi rừng.

Đã tới thác

Đường xuống chân thác được xây dựng thuận tiện. Dù có nhiều đá ở chân thác, bạn vẫn có thể tắm, tuy hơi khó khăn. Muốn cắm trại? Hoàn toàn được! Nơi đây thậm chí còn có sẵn lán trại dưới chân thác để mọi người nghỉ ngơi.

Phần thượng nguồn con thác

+2

Thác Khe Bàn – Du lịch Quỳ Châu

Sau khi thỏa sức tắm thác và khám phá khu vực xung quanh, tôi lên đường trở về. Dọc đường, tôi bắt gặp một vài homestay gần thác, lý tưởng cho những ai muốn nghỉ ngơi qua đêm. Gần đó, tôi còn nghe nói về hang Pả Sủn. Hỏi thăm người dân địa phương, tôi tìm được vị trí của hang nhưng tiếc là không mang theo dụng cụ leo núi nên đành hẹn vào một dịp khác. Hang nằm sâu trong rừng cây, cần trang bị đầy đủ để khám phá.

Phía trước là hang Pả Sủn

Quỳ Châu phù hợp với ai?

Quỳ Châu thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên, văn hóa địa phương đậm đà bản sắc và sự kỳ bí ẩn chứa trong những hang động Karst. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá và muốn tìm về sự bình yên trong lòng thiên nhiên.

Quỳ Châu ẩn chứa nhiều hang động kỳ bí như Bông, Cỏ Ngụn, Pả Sủn… chưa được khám phá hết. Nếu bạn là người yêu thích sự hoang sơ, muốn trải nghiệm vùng đất mới và hòa mình vào cuộc sống người dân địa phương, Quỳ Châu sẽ là điểm đến lý tưởng để thỏa mãn đam mê.

Quỳ Châu không phô trương vẻ đẹp lộng lẫy, nhưng những hang động ẩn mình nơi đây lại khiến du khách khó lòng rời mắt. Mỗi hang động như một tác phẩm nghệ thuật, ghi dấu ấn riêng trong lòng mỗi người.