Y Tý mùa xuân như một bức tranh Tây Bắc rực rỡ, với biển mây trắng bồng bềnh và sắc hoa đào rực rỡ.
Mùa xuân về Y Tý, du khách như lạc vào bức tranh muôn màu của Tây Bắc. Biển mây trắng bồng bềnh, sắc hoa đào, hoa lê rực rỡ, cùng nhịp sống chậm rãi, yên bình của vùng cao tạo nên khung cảnh nên thơ, trữ tình.
Nằm ẩn mình trên độ cao 2000m so với mực nước biển, cách Sapa 70km, Y Tý, một xã vùng cao thuộc huyện Bát Xát (Lào Cai), mang một vẻ đẹp riêng biệt. Không hùng vĩ như Hà Giang, không náo nhiệt như Sapa, không tươi mới như Mộc Châu, Y Tý toát lên vẻ đẹp trầm lắng, gần gũi. Từ tháng 9 đến tháng 4, Y Tý chìm trong biển mây trắng xóa, nhất là vào mùa xuân, khi sắc hoa đua nở rực rỡ. Bên cạnh khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, nét đẹp của Y Tý còn toát ra từ nụ cười hiền hậu, sự chân chất và hiếu khách của người dân nơi đây.
Mùa xuân Y Tý gọi mời, chúng tôi – hai người bạn – chẳng thể bỏ lỡ. Từ tối hôm trước, chiếc xe khách giường nằm đưa chúng tôi đến Sapa, chào đón bình minh rạng rỡ. Bữa sáng cốn sủi, mỳ vằn thắn ở quán Ông Há – món ngon danh tiếng – làm ấm bụng trước khi chúng tôi bắt đầu hành trình khám phá Y Tý trên chiếc xe máy thuê.
Nhiều hãng xe khách như Interbus Lines, Hà Sơn Hải Vân,… đưa bạn đến Sapa, với giá vé khoảng 250,000 đồng, có thể thay đổi tùy loại giường, loại xe. Chúng tôi chọn Interbus Lines, hài lòng với chất lượng dịch vụ. 6 tiếng trên xe đưa chúng tôi từ Hà Nội đến Sapa, tiếp nối là 3 tiếng chinh phục cung đường hiểm trở lên Y Tý.
Con đường Sapa – Y Tý uốn lượn giữa núi rừng Tây Bắc hùng vĩ. Rừng già xanh ngút ngàn, ruộng bậc thang vàng rực, vườn đào, vườn mận khoe sắc rực rỡ… Cảnh sắc tuyệt đẹp khiến chúng tôi say đắm. Chạy xe máy trên cung đường này, bạn sẽ cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng của núi rừng.
Khởi hành từ sáng, chúng tôi đến Y Tý vào khoảng giữa trưa, con đường như trải ra trước mắt một bức tranh mùa xuân rực rỡ sắc màu. Nghỉ ngơi tại A Mờ Homestay, một homestay ấm cúng do người Hà Nhì thân thiện, dễ gần chủ trì, chúng tôi xuống chợ phiên Y Tý khám phá những món ăn đặc trưng như bánh mật, bánh thảo, phở gà,… Chợ phiên còn là nơi để chúng tôi tìm hiểu nét văn hóa độc đáo của người Hà Nhì Đen, một trong những dân tộc ít người nhất Việt Nam.
Sau chuyến chợ phiên Y Tý nhộn nhịp, chúng mình về homestay nghỉ ngơi. Buổi chiều, men theo con đường uốn lượn, chúng mình ghé thăm bản Choản Thèn thơ mộng. Nơi đây nổi tiếng với hai cây cổ thụ mọc song song, được người dân gọi là Công viên Choản Thèn hay Công viên Y Tý. Bản nhỏ xinh đẹp này được bao quanh bởi ruộng bậc thang xanh mướt, là nơi sinh sống của người Hà Nhì với những nét văn hóa độc đáo, thu hút du khách.
Y Tý, vùng đất Tây Bắc thơ mộng, không chỉ níu chân du khách bởi khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, mà còn bởi nét đẹp văn hóa độc đáo của đồng bào Hà Nhì. Đến Y Tý, bạn nhất định phải thử bia Hà Nhì, một thức uống truyền thống được làm từ gạo nếp, mang hương vị thơm nhẹ, ngọt dịu, là minh chứng cho sự tinh tế trong cách chế biến của người dân nơi đây. Bia Hà Nhì thường được dùng trong các dịp lễ tết, cưới hỏi hoặc để tiếp đón khách quý, thể hiện sự hiếu khách và lòng mến khách của người Hà Nhì.
Chiều tối, khi ánh nắng tà tà nhuộm vàng núi rừng, tôi quyết định chạy xe một mình từ homestay về Bản Choản Thèn để ngắm hoàng hôn. Hoàng hôn ở bản Choản Thèn đẹp đến nao lòng, những tia nắng cuối ngày rực rỡ như tô điểm thêm cho vẻ đẹp bình yên, thanh bình của bản làng. Tôi cảm nhận rõ nhịp sống chậm rãi, êm đềm của miền đất vùng biên giới.
Tình cờ, tôi gặp một chị người Hà Nhì vừa cùng chồng đi trồng sâm đất và hái củi trên núi về. Chị mời tôi vào nhà chơi và угостил món bánh chưng đen nướng. Vị bánh chưng Hà Nhì rất đặc biệt, gạo nếp dẻo thơm, nhân đỗ thịt dậy mùi thảo quả, một hương vị đặc trưng của Tây Bắc. Ăn chiếc bánh chưng nóng hổi, tôi như được lạc vào một rừng già rộng lớn, nơi những cây thảo quả xanh tươi mọc đầy. Chị mời tôi ở lại ăn cơm cùng gia đình, nhưng tôi phải quay lại homestay vì mọi người đang đợi. Lúc tôi về, chị nhất định dúi vào tay tôi mấy chiếc bánh chưng bảo mang về nướng ăn và nhắn mùa lúa lên thì nhớ vào nhà chị.
Chuyến đi Y Tý, cuộc gặp gỡ tình cờ ấy đã để lại trong tôi một dư vị ấm áp, một khao khát được quay trở lại vùng đất xinh đẹp này, nơi con người hiền hậu, nồng ấm, luôn mở rộng vòng tay chào đón du khách.
Sáng sớm, chúng tôi háo hức lên đường săn mây ở Ngải Thầu Thượng, thôn cao nhất Việt Nam nằm ẩn mình trên lưng chừng núi Ma Cha Va. Ngải Thầu Thượng thuộc xã Ngải Thầu, huyện Bát Xát, Lào Cai, một vùng đất thơ mộng với những cánh rừng tống quá sủ cổ thụ phủ rêu phong, ẩn hiện trong sương mây mùa xuân. Những bông đào, bông lê trắng muốt tô điểm thêm vẻ đẹp thanh tao cho khung cảnh. Nếu Y Tý là bản làng của người Hà Nhì, thì Ngải Thầu Thượng lại là nơi sinh sống của người H’Mông. Tống quá sủ trong tiếng Mông nghĩa là cây sống qua mùa đông khắc nghiệt, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt của con người nơi đây. Trên đường lên Ngải Thầu Thượng, chúng tôi bắt gặp những em nhỏ người Mông hồn nhiên cười nói, giúp bố mẹ làm nương, nét hồn nhiên ấy khiến chúng tôi thêm yêu mến mảnh đất này.
Khám phá Ngải Thầu Thượng xong, hãy dành thời gian nghỉ ngơi tại Y Tý trước khi lên đường về Sapa. Đường Y Tý khó đi, mùa này dễ bị mù nên bạn nên di chuyển sớm. Trên đường về, đừng bỏ qua cơ hội ngắm hoàng hôn đẹp thơ mộng trên đèo Ô Quy Hồ. Sau đó, hãy dạo chơi trung tâm thị trấn Sapa, thưởng thức ẩm thực độc đáo nơi đây.
Hai ngày ngắn ngủi ở Y Tý, đủ để chúng mình khắc ghi trong tâm trí về một mảnh đất vùng biên giới tràn đầy sức sống mùa xuân. Nơi ấy, những thửa ruộng bậc thang xanh mướt, những nếp nhà sàn cổ kính ẩn mình trong sương sớm, và nụ cười hiền hậu của người dân tộc. Chúng mình hứa sẽ trở lại, có thể là vào một mùa xuân khác, hay một ngày nắng đẹp tháng 9, khi những thửa ruộng bậc thang vàng óng chờ thu hoạch.