Nghệ An, quê hương Bác Hồ, nổi tiếng với nhiều địa danh du lịch hấp dẫn. Nhà thờ ở Nghệ An là điểm đến không thể bỏ qua khi bạn ghé thăm vùng đất này.

Nghệ An, vùng đất không nổi tiếng với những nhà thờ nguy nga, nhưng lại ẩn chứa những ngôi thánh đường đặc biệt. Hôm nay, hãy cùng khám phá hai thánh đường độc đáo tại mảnh đất này.

Nhà thờ đá Bảo Nham: Kiến trúc độc đáo của Việt Nam

Giáo xứ Bảo Nham, nằm tại xóm Tràm, xã Bảo Thành, huyện Yên Thành, là một trong những giáo xứ lâu đời nhất trong giáo phận Vinh, được thành lập từ năm 1887.

Lịch sử thăng trầm in dấu trên từng lớp đá của Bảo Nham, lưu giữ trong hai công trình kiến trúc độc đáo: ngôi nhà thờ đá, minh chứng cho tinh hoa kiến trúc Việt, và Lèn đá Lộ Đức, điểm hẹn tâm linh đầy thiêng liêng.

Từ ngã ba Diễn Châu, men theo quốc lộ 7, vượt qua lèn Hai Vai, trước mắt hiện lên sừng sững một ngọn đồi. Nơi đây, ngôi thánh đường cổ kính hơn trăm tuổi với ngọn tháp vút cao giữa trời xanh chính là nhà thờ đá Bảo Nham. Tiếp tục hành trình khoảng 8km, bạn sẽ đến được địa điểm linh thiêng này.

Nhà thờ có hai lối vào: chính và phụ.

Nhà thờ đá Bảo Nham, một kiệt tác kiến trúc Gothic, là một trong những công trình tôn giáo cổ kính và tráng lệ bậc nhất Việt Nam thời kỳ Pháp thuộc. Được xây dựng trong suốt 16 năm (1888-1904), nhà thờ được khánh thành vào ngày 6/5/1901, trở thành biểu tượng của kiến trúc tôn giáo độc đáo và uy nghi.

Nằm trên một ngọn đồi thấp, nhà thờ Bảo Nham có chiều dài 33m, chiều rộng 14m, khiêm tốn so với những nhà thờ đồ sộ ở Việt Nam. Tuy nhiên, xét riêng các nhà thờ bằng đá, Bảo Nham là một trong những ngôi nhà thờ lớn nhất.

Nhà thờ Nghệ An, với mặt tiền uy nghi, là biểu tượng kiến trúc tôn giáo đặc sắc của vùng đất này.

Nhà thờ được xây dựng hoàn toàn bằng đá, với những đường nét chạm khắc tinh xảo. Đá được khai thác từ Bỉm Sơn, Thanh Hoá, được đục nhẵn theo thiết kế tỉ mỉ. Các nghệ nhân lành nghề đến từ Thanh Hoá và Phát Diệm đảm nhiệm phần thi công, tạo nên một công trình kiến trúc độc đáo và ấn tượng.

Tháp chuông nhà thờ vươn cao 27m trên ngọn đồi, càng tăng thêm vẻ uy nghi. Nổi bật trên đỉnh tháp là tượng thánh giá, dưới chân là con gà trắng bằng hợp kim, xoay theo chiều gió, tạo điểm nhấn độc đáo cho công trình kiến trúc cổ kính.

Trong tháp chuông, ba quả chuông nặng 600kg, 300kg và 186kg xếp tầng tầng, như lời nguyện cầu sốt sắng của giáo xứ. Vào những ngày lễ lớn, tiếng chuông Sol, Si, Rê vang vọng giữa không trung, tạo nên bản hòa âm thiêng liêng, mang theo tâm nguyện của người dân.

Con gà trên đỉnh tháp

Một trong ba quả chuông trong tháp

Ngoài tháp chính uy nghi, nhà thờ còn được bao quanh bởi 30 tháp nhỏ, tất cả đều được xây bằng đá. Cổng nhà thờ càng thêm phần uy nghiêm với hai con sư tử bằng đá nguyên khối, nặng 3-4 tấn, được chạm khắc tinh xảo, trấn giữ lối vào.

Sư tử trước cổng nhà thờ

Các tháp nhỏ chạy dọc theo mái

Nhà thờ mang kiến trúc Gothic đặc trưng với những mái vòm uy nghi. Tại cung thánh, một bàn thờ đá nguyên khối đồ sộ với chiều dài 2,2m, rộng 0,9m uy nghiêm tọa lạc. Những cột đá vững chãi, có cột liền mạch từ dưới lên cao, dài 5m, đường kính 1,3m, góp phần tạo nên vẻ đẹp tráng lệ cho công trình.

Được xây dựng hoàn toàn bằng đá, nhà thờ mang đến cảm giác mát mẻ, đặc biệt vào mùa hè. Thêm vào đó, kiến trúc độc đáo còn tạo nên hiệu ứng âm thanh đặc biệt, được đánh giá cao hơn so với các nhà thờ khác tại Việt Nam.

Bên trong nhà thờ

Nhà thờ sở hữu 24 ô kính trang trí, vừa lấy sáng vừa tô điểm cho không gian. Ban đầu, những tấm kính này được sản xuất tại Toulouse (Pháp) bởi một hãng công nghiệp lớn. Chiến tranh đã tàn phá nhà thờ, khiến nhiều ô kính bị hư hại. Phải đến năm 2010, giáo xứ mới tìm được và thay thế những ô kính hỏng bằng loại kính mới.

Kính cửa sổ đã được thay mới một phần.

Thánh đường đá Bảo Nham, một công trình kiến trúc độc đáo, ẩn chứa lịch sử đầy bi thương. Ngôi thánh đường là minh chứng cho một biến cố đau lòng, một thời kỳ đen tối trong lịch sử của người dân nơi đây, in dấu những nỗi đau và mất mát.

Năm 1885, trong cuộc chiến tranh Pháp – Việt, người dân nơi đây phải trốn lên lèn đá để thoát khỏi sự bách hại của quân Pháp. Trong tình thế nguy nan, họ cầu nguyện Đức Mẹ và được Ngài che chở, giúp họ vượt qua hiểm nguy.

Để bày tỏ lòng biết ơn đối với Đức Mẹ, thừa sai Adolphe Klingle (cha Thông) đã xây dựng một ngôi thánh đường hoàn toàn bằng đá. Ngôi thánh đường được mô phỏng theo nhà thờ Đức Mẹ Lộ Đức (Lourdes) ở Pháp, thể hiện sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc của cha Thông đối với Đức Mẹ.

Từ năm 1885, Lèn đá đã trở thành một địa điểm thiêng liêng, gắn liền với đời sống tinh thần của người dân giáo xứ. Sau bốn năm xây dựng, Lèn đá Lộ Đức Bảo Nham được khánh thành vào năm 1950, dần trở thành trung tâm hành hương của giáo phận Vinh như ngày nay.

Hệ thống bậc đá trên núi đá

Cách nhà thờ 200m, Lèn đá sừng sững với chiều cao 40m. 171 bậc thang dẫn lên đỉnh, dọc đường là 14 chặng đàng Thánh giá và những bức tượng linh thiêng. Hang đá xưa kia là nơi ẩn náu của người dân, nay được tôn tạo thành ngôi nhà nguyện độc đáo, một điểm du lịch tâm linh thu hút du khách.

Chặng đàng Thánh giá uy nghi trên sườn núi đá, hòa quyện với vẻ đẹp cổ kính của nhà thờ đá.

Hang đá đã trở thành nhà nguyện

Nhà thờ đá Bảo Nham và núi đá Lộ Đức Bảo Nham không chỉ là điểm hành hương linh thiêng mà còn là di sản văn hóa, tôn giáo độc đáo của Nghệ An. Nơi đây luôn rộng mở chào đón du khách và những ai muốn tìm kiếm sự bình yên, thanh tịnh.

Các bia tạ ơn tại núi đá

Chia tay Bảo Nham, chúng tôi theo quốc lộ 1A, hướng Bắc, tiến về nhà thờ giáo xứ Phú Yên.

Nhà thờ Phú Yên: Biểu tượng đoàn kết, kiên vững.

Bên dòng sông Mai Giang hiền hòa, Phú Yên là giáo xứ với lịch sử gần 200 năm thăng trầm, phát triển. Nơi đây, những ngư dân bình dị, gắn bó với nghề muối truyền thống, đã góp phần tạo nên nét đặc trưng riêng cho mảnh đất này.

Giáo xứ Phú Yên nằm tại xóm Tân An, xã An Hòa, huyện Quỳnh Lưu. Từ ngã tư Giát trên quốc lộ 1A, rẽ vào tỉnh lộ 537B, đi xuống vùng biển, gần tới cuối đường là nhà thờ giáo xứ Phú Yên.

Phú Yên, trước đây là Tân Yên, mang ý nghĩa tên gọi là mảnh đất trù phú và bình yên (hay mang lại bình yên mới). Trước kia, nơi đây chỉ là một bãi bồi hoang sơ giữa dòng sông Mai Giang.

Trải qua những biến động của thời cuộc, giáo xứ được hình thành từ sự hội tụ của người dân từ nhiều nơi đến sinh sống. Nơi đây từng là bãi bồi giữa sông, nay đã được kết nối với khu vực xung quanh bằng hệ thống đê điều, trở thành một phần không thể thiếu của cộng đồng.

Nhà thờ lúc bình minh và hoàng hôn

Ngôi thánh đường nguy nga, tọa lạc giữa làng quê thanh bình, là dấu ấn đầu tiên chào đón du khách khi đặt chân đến giáo xứ. Được khởi công năm 1934, hoàn thành năm 1937 và khánh thành vào năm sau đó, công trình này là minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của giáo xứ. Với quy mô và kiến trúc đồ sộ, ngôi thánh đường từng được xếp vào hàng bậc nhất trong giáo phận Vinh, trở thành một biểu tượng kiêu hãnh của cộng đồng tín hữu.

Nhà thờ lúc mới khánh thành

Ngôi thánh đường dài 46,5m, rộng 13,5m, tháp chuông cao 37m, được xây dựng theo lối kiến trúc Gothic, tuy nhiên đã được đơn giản hóa để phù hợp với điều kiện tài chính và kỹ thuật xây dựng của giáo xứ thời bấy giờ.

Nhà thờ uy nghi hiện ra trước mắt, toàn cảnh từ mặt tiền.

Nhà thờ thu hút ánh nhìn bởi mái ngói đỏ rực rỡ và tháp chuông cao vút, như minh chứng cho đức tin bất khuất của giáo xứ sau bao thăng trầm lịch sử. Phần tiền đường khắc dòng chữ La Tinh, ghi dấu thời gian xây dựng, tô điểm thêm vẻ cổ kính và trang nghiêm cho công trình.

Nhà thờ nổi bật với mặt tiền trang trí hai bức tượng đẹp mắt.

Nhà thờ mang vẻ đẹp thanh tao với những đường nét trang trí tinh giản, trải dài từ ngoại thất vào bên trong. Không cầu kỳ nhưng hài hòa, những chi tiết được xử lý tỉ mỉ, cân đối, tạo nên một tổng thể tinh tế và trường tồn theo thời gian, dù đã được xây dựng gần một thế kỷ. Sự dễ chịu và thanh bình lan tỏa từ những cái nhìn đầu tiên, chào đón mỗi du khách đặt chân đến.

Những bức tượng trong nhà thờ như được thổi hồn bởi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân Bắc Bộ. Họ được mời về để tạo nên những tác phẩm sống động, khiến du khách không khỏi ngỡ ngàng.

Tháp sau của nhà thờ

Ngôi thánh đường nhuốm màu thời gian, ghi dấu lịch sử.

Hệ thống máng nước của nhà thờ

Kiến trúc Gothic nổi tiếng với các mái vòm và ô kính, tạo nên vẻ đẹp uy nghi cho các nhà thờ. Các mái vòm được xử lý đơn giản nhưng tinh tế, vừa đảm bảo thẩm mỹ, vừa phù hợp với chi phí xây dựng.

Các ô kính màu, được xử lý tương tự, góp phần tạo nên kiến trúc thánh đường nhẹ nhàng mà vẫn đảm bảo khả năng chiếu sáng tự nhiên.

Bên trong nhà thờ

Cận cảnh phần cung thánh

Mô hình nhà thờ bằng tăm

Ngôi thánh đường này mang nhiều nét đặc biệt, nhưng điều khiến nó thực sự nổi bật chính là con người – những người đã góp sức xây dựng nên nó.

Công trình được thiết kế bởi một linh mục, người con của chính giáo xứ này, dù không hề được đào tạo kiến trúc hay xây dựng. Dù thiếu chuyên môn, công trình vẫn vững chãi đến nay, không một vết nứt, bất chấp việc bị đánh bom (may mắn bom lệch 20m) và nền đất yếu, vốn chỉ là bãi bồi.

Nơi an nghỉ của vị linh mục tài hoa, người đã thiết kế nên ngôi thánh đường nguy nga.

Với chi phí xây dựng lên đến 700.000 đồng Đông Dương – một con số khổng lồ thời bấy giờ, nhà thờ được hoàn thành nhờ sự đóng góp của toàn thể giáo xứ. Điều này minh chứng cho tinh thần đoàn kết và nỗ lực phi thường của những người con trong xóm đạo nhỏ bé, nơi chỉ có hơn 1.200 người.

Những góc nhìn khác của nhà thờ

Nằm ẩn mình trong một vị trí yên tĩnh, nhà thờ vẫn thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là khách nước ngoài. Hầu như du khách quốc tế nào ghé thăm khu vực này cũng dành thời gian khám phá và tìm hiểu về lịch sử của nhà thờ. Chính vì thế, nhà thờ mở cửa suốt cả ngày, phục vụ nhu cầu của người dân trong giáo xứ cũng như du khách thập phương.

Du khách quốc tế thăm viếng nhà thờ

Nhà thờ giáo xứ Bảo Nham và Phú Yên, với kiến trúc độc đáo, giá trị nghệ thuật đặc sắc và ý nghĩa tôn giáo sâu sắc, đã trở thành di sản lịch sử quý báu của giáo phận Vinh, giữ vị trí đặc biệt trong lòng người dân địa phương.

Hai ngôi thánh đường giản dị, nhưng ẩn chứa những dấu ấn lịch sử đầy thu hút, sẽ là điểm dừng chân lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá và tìm tòi.

Tác giả: Nguyễn Văn Huỳnh