An Giang, vùng đất đầu nguồn sông Mekong ở Tây Nam Bộ, giáp với Campuchia, là nơi đón nhận những con nước lũ đầu tiên. Khám phá mùa nước nổi An Giang – một trải nghiệm hấp dẫn!

Nằm ở phía Tây Nam Bộ, An Giang là vùng đất đầu nguồn của dòng Mekong chảy vào Việt Nam, đồng thời giáp với Campuchia – nơi những con nước lũ đầu tiên đổ về. Giống như các tỉnh thành khác trong Đồng bằng sông Cửu Long, An Giang chịu ảnh hưởng rõ rệt của dòng sông, đặc biệt là mùa nước lũ, tạo nên những biến động và nét đặc trưng riêng biệt cho vùng đất này.

Mùa nước nổi mang đến cho An Giang lượng phù sa dồi dào, bồi đắp cho đất đai thêm màu mỡ khi con nước rút đi.

Mùa lũ, thường kéo dài từ tháng 8 đến tháng 11, là thời điểm những cơn bão và áp thấp nhiệt đới gây mưa ở thượng nguồn, khiến mực nước sông Mekong dâng cao. Nước đổ vào biển hồ Tonle Sap ở Campuchia, rồi chảy vào Việt Nam qua sông Tiền ở Đồng Tháp và sông Hậu, trước khi đổ ra biển. Người dân miền Tây gọi mùa nước lên này bằng những cái tên thân thương: mùa nước lũ, mùa nước lớn, hay mùa nước nổi. Thời gian chính xác của mùa nước nổi có thể thay đổi tùy theo thời tiết, nhưng nước lên xuống đều theo một quy luật nhất định. Mùa nước nổi mang đến nhiều lợi ích cho đời sống người dân. Nước lũ cuốn trôi các chất thải trong sản xuất nông nghiệp, đồng thời bồi đắp phù sa, khiến đất đai thêm màu mỡ. Mùa nước nổi cũng là thời điểm cá tôm sinh sôi nảy nở, mang lại nguồn lợi thủy sản phong phú. Những loài cá như cá linh, cá hô, cá lòng tong, cá bông lau, lươn, rắn, ếch… đều lớn lên cùng con nước, góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú cho ẩm thực miền Tây.

Kênh Vĩnh Tế

Kênh Vĩnh Tế, được khởi công vào tháng 12 âm lịch năm 1819 dưới sự chỉ huy của Thoại Ngọc Hầu và các thủ lĩnh khác, nối liền bờ tây sông Châu Đốc với Hà Tiên tỉnh Kiên Giang, chạy dọc theo biên giới Campuchia. Kênh hoàn thành vào năm 1824.

Kênh Vĩnh Tế, kênh đào lớn nhất miền Tây, giữ vai trò quan trọng trong giao thông thủy, chảy qua tỉnh An Giang.

Kênh Vĩnh Tế ngày thường yên bình, dòng nước chảy êm đềm, hai bên bờ là những hàng cây xanh mát, tạo nên một khung cảnh thơ mộng, thanh bình.

Kênh Vĩnh Tế, mang tên vợ cả của Thoại Ngọc Hầu, bà Châu Thị Vĩnh Tế, người phụ nữ đảm đang thay chồng quản lý việc đào kênh. Mùa nước nổi, dòng cá linh non tràn về, bé bằng ngón tay út, được chế biến thành những món ăn ngon đặc trưng: cá linh tẩm bột chiên giòn, cá linh kho. Cá linh còn được làm mắm, với mùi thơm nồng nàn, dễ kết hợp với nhiều món ăn, được người dân nhiều vùng yêu thích.

Mùa nước nổi về, cá linh non tươi rói, mang hương vị đặc trưng, trở thành món ngon được nhiều người yêu thích.

Mùa nước lên, người dân Vĩnh Tế tấp nập ra khơi đánh bắt cá.

Mùa nước nổi, kênh Vĩnh Tế rộn ràng. Trẻ con nghịch ngợm chèo lên cây, nhảy ùm xuống dòng nước mát. Người lớn tấp nập quăng chài, thả lưới, kéo vó, hay hái bông súng, bông điên điển. Mùa nước nổi mang theo những món ăn đặc trưng, đưa hương vị sông nước đến mọi nhà.

Quăng lưới là hoạt động quen thuộc trong mùa nước nổi, mang đến khung cảnh lao động nhộn nhịp và thu hoạch dồi dào.

Bình minh rạng rỡ trên kênh Vĩnh Tế, khung cảnh đánh cá đẹp như tranh vẽ.

Đầu mùa nước nổi, ngoài những sản vật quen thuộc, còn có một món quà đặc biệt: cá kết. Từ tháng 6 đến khi nước tràn đồng, những con cá da trơn này được đánh bắt, mang đến hương vị đặc trưng cho vùng sông nước. Cá kết, với thịt ngon ngọt, được tìm thấy nhiều ở Thái Lan, Lào, Campuchia và một số dòng sông ở Việt Nam. Một trong những món ăn ngon nhất từ cá kết là chiên giòn, chấm với nước mắm chua ngọt và xoài xanh bào sợi. Hương vị dân dã, đậm đà, chỉ có thể tìm thấy ở vùng quê sông nước.

Cá linh, đặc sản mùa nước nổi, được nhiều người yêu thích.

Cá kết, đặc sản hấp dẫn mùa nước nổi, hương vị thơm ngon khó quên.

Rừng Tràm Trà Sư

Rừng Tràm Trà Sư, điểm nhấn không thể bỏ qua khi đến An Giang mùa nước nổi, là rừng cây tràm bạt ngàn ở phía tây sông Hậu, thuộc xã Văn Giáo và Vĩnh Trung, huyện Tịnh Biên. Nơi đây cách biên giới Campuchia chỉ khoảng 10km, mang đến một khung cảnh thiên nhiên độc đáo và ấn tượng.

Rừng Tràm Trà Sư xanh biếc.

Nhiều năm về trước, khi công cuộc kè bờ lắp cống ngăn lũ còn chưa được đầu tư như bây giờ, lâm trường Tịnh Biên đã tiên phong trồng tràm thử nghiệm. Mục tiêu là vừa ngăn lũ đầu nguồn, vừa cải tạo đất nhiễm phèn nặng, biến vùng đất chết thành nơi sinh sống. Từ thử nghiệm ban đầu, Trà Sư đã vươn lên trở thành khu rừng ngập nước tiêu biểu cho sông nước miền Tây, nổi bật giữa vùng Tứ Giác Long Xuyên. Nơi đây trở thành ngôi nhà chung cho vô số loài động thực vật quý hiếm, trong đó có những loài được ghi danh trong sách đỏ Việt Nam như chim Giang Sen và Điêng Điểng. Không chỉ có chim thú, rừng Trà Sư còn là nơi cư trú của nhiều loại thực vật, cá, bò sát, ếch nhái, thú và cả những dược liệu quý hiếm.

Rừng Tràm Trà Sư với không khí mát mẻ, cảnh vật xanh mướt, mang đến cảm giác thư thái, dễ chịu.

Thuyền lướt nhẹ, rẽ sóng trên thảm bèo xanh mát, len lỏi vào Rừng Tràm.

Mùa nước nổi, rừng Trà Sư khoác lên mình tấm áo mới, mát mẻ và rạng rỡ. Sáng sớm, tiếng chim ríu rít gọi nhau vang vọng khắp rừng, tạo nên bản hòa ca rộn ràng. Cò trắng, diệc xám bay thành từng đàn, tạo nên những mũi tên bay lượn trên bầu trời xanh ngắt. Chim mẹ mớm mồi cho chim non trong tổ, tạo nên khung cảnh ấm áp và đầy ắp tình thương. Mặt nước trong rừng phủ kín bèo tấm, tạo thành thảm xanh thẫm, trải dài bất tận. Di chuyển bằng xuồng ba lá chèo tay, bạn có thể thong thả ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp mà không làm xáo trộn cuộc sống bình yên của muôn loài.

Cánh Đồng Thốt Nốt

An Giang, xứ sở của những cánh đồng thốt nốt trải dài, đẹp nhất khi mùa nước nổi về. Ánh bình minh rực rỡ tô điểm cho khung cảnh những cây thốt nốt cao vút, thẳng tắp, in bóng xuống mặt nước mênh mang. Cánh đồng ngập nước như một bức tranh thủy mặc, đẹp đến nao lòng.

Thân thốt nốt mảnh mai, thẳng tắp vươn cao, in bóng xuống mặt nước, tạo nên một khung cảnh thanh bình, yên ả.

Cánh đồng thốt nốt rực rỡ trong ánh bình minh tuyệt đẹp.

Mùa nước nổi về, dòng nước từ thượng nguồn đổ về, nhuộm xanh đồng bằng, tô điểm cho cuộc sống miền sông nước những sắc màu rực rỡ. Mùa nước nổi mang đến nhiều thuận lợi như khai thác thủy sản, thu hoạch bông súng, bông điên điển, nhưng cũng là lúc cuộc sống thường nhật gặp nhiều trở ngại. Dù vậy, vẻ đẹp riêng biệt của mùa nước nổi, với những cánh đồng mênh mông, những con kênh rạch uốn lượn, thu hút du khách thập phương đến với An Giang, không chỉ để ngắm cảnh mà còn để thưởng thức những món ngon đặc sản. Mùa nước nổi trở thành lời hẹn ước, một nét đẹp riêng biệt, một nét văn hóa độc đáo của miền Tây sông nước.