Mâm cỗ Tết miền Nam thường có những món ăn đặc trưng như thịt kho trứng, canh khổ qua, mang hương vị đậm đà và ấm cúng.

Mỗi vùng miền đón Tết Nguyên Đán với những nét văn hóa riêng, nhưng điểm chung là đều chuẩn bị mâm cỗ Tết tươm tất, đầy ắp những món ngon. Từ Bắc chí Nam, hương vị ngày Tết được thể hiện qua bàn tay khéo léo của người phụ nữ, tạo nên bữa cơm sum vầy, ấm áp, chào đón một năm mới an khang thịnh vượng.

Tết Hà Nội có thịt đông, Huế có thịt luộc tôm chua, vậy miền Nam không thể thiếu món gì? Cùng khám phá món ăn đặc trưng ngày Tết của người miền Nam trong bài viết sau đây nhé!

1. Bánh Tét

Bánh tét, món ngon ngày Tết của người miền Nam, mang đến sự đa dạng với nhiều hương vị. Gói bằng nếp, đậu xanh, có thể có hoặc ít thịt, bánh tét thường được ăn sau Tết. Lá dong là nguyên liệu chính, nhưng lá chuối cũng có thể thay thế. Từ bánh tét mặn, ngọt đến chay, mỗi loại đều mang nét đặc trưng riêng, tạo nên sự phong phú cho mâm cỗ Tết miền Nam.

Thịt kho dừa (kho Tàu)

Mâm cỗ ngày Tết miền Nam tràn đầy sự phong phú và phóng khoáng, ít bị gò bó bởi những nghi thức truyền thống. Sự đa dạng của các món ăn phản ánh sự hào phóng, giàu có của vùng đất và con người nơi đây.

Thịt kho tàu là món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người miền Nam. Vị ngọt đậm đà của nước kho quyện với thịt mềm, hòa quyện với hương vị của nấm hương, mộc nhĩ mang đến hương vị đặc trưng cho ngày Tết. Không chỉ thơm ngon, món ăn này còn tiện lợi, có thể làm sẵn và để được lâu, giúp người nội trợ bớt vất vả trong những ngày Tết bận rộn.

Thịt kho tàu, món ăn dân dã với thịt kho mềm, đậm đà, kết hợp với vị béo của hột vịt luộc và sự thanh ngọt của nước dừa. Hơn cả hương vị, món ăn này còn ẩn chứa triết lý phương Đông sâu sắc, với hình vuông của thịt kho tượng trưng cho đất, hình tròn của hột vịt tượng trưng cho trời, thể hiện sự hòa hợp âm dương, đất trời, cha mẹ.

3. Canh khổ qua

Mâm cỗ ngày Tết không chỉ là nơi sum họp gia đình mà còn là biểu hiện văn hóa cộng đồng đặc trưng của người Việt Nam. Những món ăn ngon được dùng chung, cùng gắp thức ăn cho nhau, thể hiện tình cảm ấm áp, gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, tạo nên không khí vui tươi, đầm ấm ngày Tết.

Theo quan niệm của người miền Nam, canh khổ qua mang ý nghĩa xua đi những điều không may của năm cũ, chào đón một năm mới bình an, thuận lợi. Món ăn được chế biến đơn giản, với trái khổ qua nguyên quả, làm sạch ruột, nhồi thịt heo xay nhuyễn hoặc chả cá, nấm mèo, nấu lên tạo nên vị ngọt thanh, nước dùng thanh mát, bổ dưỡng.

Canh khổ qua với nước dùng thanh mát, vị ngọt dịu, đắng nhẹ, hòa quyện cùng mướp đắng hầm mềm, mang đến hương vị độc đáo, góp phần tô điểm mâm cỗ Tết miền Nam thêm phong phú.

Củ cải ngâm mắm, kiệu tôm khô

Hình ảnh báo hiệu Tết sớm nhất đối với người Việt, đặc biệt là người miền Nam, không phải là hội tảo mộ, hái dưa hấu hay lặt lá mai, mà là những bó củ hành, củ kiệu, dưa cải được các bà, các mẹ mua về để ngâm, phơi, chế biến thành dưa món – món ăn không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết.

Người miền Nam thường nói vui: Phải tự tay lột từng lớp vỏ mỏng manh của củ kiệu trắng tươi mới hiểu hết vị chua của nó!

Củ kiệu, dưa hành là “vũ khí bí mật” chống ngán hiệu quả trong những ngày Tết. Vị chua, cay, đắng của chúng giúp cân bằng vị giác sau những bữa tiệc nhiều dầu mỡ, tinh bột. Dân gian tin rằng củ kiệu còn ấm bụng, giải quyết tình trạng đầy hơi khó chịu.

5. Lạp xưởng

Theo quan niệm Á Đông, màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn. Lạp xưởng, với màu đỏ rực rỡ và hình dáng giống xâu tiền đỏ, là biểu tượng của sự giàu sang và may mắn trong văn hóa Trung Hoa. Chính vì vậy, món ăn này trở thành một phần không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết, mang đến lời chúc về một năm mới thịnh vượng và an khang.

Lạp xưởng được chế biến từ thịt sống xay nhuyễn hoặc thái mỏng, kết hợp cả mỡ và nạc. Thịt được ướp gia vị gồm tiêu, muối, tỏi, rượu và gia vị ướp xá xíu (công thức riêng biệt của từng vùng miền). Sau cùng, thịt được gói chặt.

6. Chả lụa

Giò chả lụa, món ăn truyền thống được làm từ thịt giã mịn, ướp gia vị và gói trong lá chuối, là tinh hoa ẩm thực Việt Nam. Ngày xưa, giò chả lụa được xem là món ngon, của quý, dâng lên vua chúa trong những dịp lễ lớn. Mỗi vùng miền có bí quyết riêng, nhưng chung quy đều mang đến hương vị thơm ngon, đậm đà khó quên.

Chả lụa, món ăn dân dã quen thuộc, được lưu truyền qua bao thế hệ, trở thành biểu tượng của sự ấm no, hạnh phúc. Màu trắng tinh khiết, hình dáng giản dị của giò chả lại ẩn chứa nét sang trọng, tượng trưng cho sự phú quý, đủ đầy.

Giò lụa, giò bò và giò xào là ba loại giò chả phổ biến ở Việt Nam, trong đó giò lụa được ưa chuộng nhất. Mỗi loại mang hương vị riêng biệt, nhưng đều có điểm chung là sự kết hợp hài hòa giữa mùi thơm đặc trưng của lá chuối và vị nước mắm đậm đà, tạo nên sự hấp dẫn khó cưỡng.

7. Mứt dừa, mứt gừng, hạt dưa

Mứt là món ăn không thể thiếu trong dịp Tết cổ truyền của người Việt. Từ xưa, việc dâng cúng tổ tiên bằng mứt đã trở thành một nghi lễ quen thuộc, sau đó là dành cho con cháu thụ lộc. Khay mứt Tết với đủ màu sắc, hương vị là biểu tượng cho sự sung túc và cầu mong những điều tốt đẹp. Trong đó, mứt dừa và mứt gừng là hai món truyền thống luôn được yêu thích.

Tết sum vầy, mâm cỗ rộn ràng, mứt dừa ngũ sắc tượng trưng cho hạnh phúc, mứt gừng mang đến sự ấm áp, sung túc. Hai món mứt rực rỡ sắc màu này là điểm nhấn trên khay mứt, phù hợp với mọi lứa tuổi, thưởng thức cùng trà nóng hay nước ngọt, tạo nên dư vị ngọt ngào cho ngày Tết.

Hạt dưa vỏ đỏ, tiếng cắn giòn tan, là vị khách quen thuộc trên khay mứt Tết. Sắc đỏ rực rỡ tượng trưng cho may mắn, niềm vui và tài lộc, mang đến một năm mới an khang thịnh vượng.

Ẩm thực là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt giữa Tết miền Nam và Tết ba miền, bên cạnh văn hóa trưng mâm ngũ quả, hoa ngày Tết, phong tục tiếp khách hay lễ cúng đầu năm. Món ngon ngày Tết chính là nét đặc sắc vùng miền, phản ánh văn hóa ẩm thực độc đáo của mỗi nơi.

Mục lục bài viết

1. Bánh Tét

Thịt kho nước dừa, món ăn đậm đà hương vị, thơm ngon khó cưỡng.

3. Canh khổ qua

Củ cải ngâm mắm, củ kiệu tôm khô – món ngon khai vị, giòn giòn chua cay, đậm đà hương vị.

5. Lạp xưởng

6. Chả lụa

7. Mứt dừa, mứt gừng, hạt dưa