Quảng Trị là vùng đất chịu nhiều mất mát trong chiến tranh, đặc biệt là Địa đạo Vịnh Mốc – công trình kiến trúc độc đáo dưới lòng đất, minh chứng cho ý chí kiên cường của người dân trong kháng chiến.

Quảng Trị – vùng đất mang dấu ấn lịch sử đau thương, nơi từng hứng chịu bom đạn và sự chia cắt. Dù chiến tranh đã lùi xa gần nửa thế kỷ, những ký ức về thời kỳ oanh liệt vẫn còn in đậm trong tâm trí người dân. Di tích lịch sử, những địa chỉ đỏ, khu lưu niệm như những minh chứng hùng hồn cho tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam. Trong số đó, Địa đạo Vịnh Mốc – công trình kiến trúc kỳ vĩ dưới lòng đất, là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của người dân Vĩnh Linh, nơi họ chiến đấu và sinh tồn để giành độc lập cho đất nước.

Địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc ở đâu?

Nằm ẩn mình dưới lòng đất, địa đạo Vịnh Mốc tại thôn Vịnh Mốc, xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị là minh chứng cho lòng dũng cảm và trí tuệ của người dân Vĩnh Linh. Trước bom đạn ác liệt của quân đội Mỹ, họ đã xây dựng một hệ thống làng hầm đồ sộ, biến lòng đất thành nơi sinh sống và chiến đấu, thể hiện ý chí kiên cường “một tấc không đi, một ly không rời” để bảo vệ quê hương.

Sơ đồ địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc là một hệ thống hầm ngầm được xây dựng bởi quân dân Việt Nam trong Chiến tranh Việt Nam, nằm ẩn mình dưới lòng đất tại Vịnh Mốc, Quảng Trị. Đây là minh chứng cho lòng dũng cảm và trí thông minh của người dân Việt Nam trong cuộc chiến đấu chống ngoại xâm.

Lịch sử địa đạo Vịnh Mốc

Khám phá địa đạo Vịnh Mốc, du khách dù đi theo đoàn, nhóm hay đơn độc đều được hướng dẫn viên đồng hành. Nếu số lượng ít, nhiều nhóm có thể ghép chung để cùng tham quan. Theo chia sẻ của hướng dẫn viên, địa đạo Vịnh Mốc là một trong 114 địa đạo lớn nhỏ trên toàn huyện Vĩnh Linh. Tuy nhiên, đây được xem là công trình tiêu biểu nhất. Không chỉ là nơi ẩn náu an toàn cho hàng trăm người, địa đạo Vịnh Mốc còn đóng vai trò quan trọng trong việc trung chuyển lương thực, vũ khí cho đảo Cồn Cỏ và chiến trường miền Nam.

Địa đạo Vịnh Mốc được xây dựng từ đầu năm 1965 và hoàn thành vào năm 1967, trải qua 2 năm miệt mài.

Hướng dẫn viên của đoàn chúng tôi

Khám phá địa đạo Vịnh Mốc

Bước vào địa đạo, cái nóng tháng tư như tan biến. Lối vào rợp bóng tre xanh mát, loài cây gắn bó với người Việt. Không chỉ là biểu tượng, tre còn có bộ rễ chùm vững chãi, giúp giữ đất, chống sạt lở, bảo vệ địa đạo.

Giếng nước

Lưới lưới đường vận chuyển lương thực thực phẩm

Làng hầm Vịnh Mốc gồm 3 tầng nối thông với nhau qua trục chính dài 870m. Tổng chiều dài của làng hầm là 1.701m, với 13 cửa ra vào (6 cửa thông lên đồi, 7 cửa thông ra biển) và 3 giếng thông hơi.

Được đào cao hơn 5m so với mực nước biển, đường hầm địa đạo Vịnh Mốc nghiêng từ 8 – 120 độ, hướng từ Nam về Bắc, từ Tây sang Đông. Thiết kế này giúp nước dễ dàng thoát ra, không bị đọng lại, đảm bảo sinh hoạt bình thường ngay cả trong mùa mưa. Nhờ đó, đất sét trong hầm ngày càng cứng chắc, góp phần giữ cho cấu trúc địa đạo Vịnh Mốc gần như nguyên vẹn cho đến ngày nay.

Bảo tàng Địa đạo Vịnh Mốc: Nơi lưu giữ lịch sử hào hùng của quân dân Việt Nam.

Hình ảnh bi thương về sự tàn phá của chiến tranh.

Người dân sống trong địa đạo sử dụng những vật dụng gì để sinh hoạt?

Nơi trưng bày vỏ bom đạn

Hệ thống địa đạo được xây dựng với 3 tầng, mỗi tầng sâu hơn mặt đất từ 8-10m (tầng 1), 12-15m (tầng 2) và 22-23m (tầng 3). Đường hầm có dạng vòm, cao từ 1,2 đến 1,8m, được khoét thêm các ô nhỏ hai bên để tạo thành nơi sinh hoạt cho các gia đình (2-4 người). Tầng 2 (sâu 18m) là trụ sở của Đảng ủy, Ủy ban nhân dân và Bộ chỉ huy quân sự. Tầng 3 (sâu 22m) được sử dụng làm kho chứa hậu cần, cung cấp lương thực và vũ khí cho đảo Cồn Cỏ và phục vụ chiến đấu cho quân và dân địa đạo Vịnh Mốc.

Miệng hang tối tăm, mở ra thế giới ngầm bí ẩn.

Địa đạo được thắp sáng, tạo lối đi dễ dàng.

Bên dưới lớp xi măng gia cố, bạn sẽ được dẫn vào địa đạo qua cửa số 3, ra ở cửa số 5 – những lối đi dễ dàng nhất, giữ nguyên nét hoang sơ của nền đất cũ. Chạm tay vào lớp đất mềm nhưng kết dính chắc chắn, bạn sẽ cảm nhận được sự kỳ diệu của lòng đất. Bước xuống, bạn sẽ ngạc nhiên bởi hệ thống gió thông thoáng, mát rượi – yếu tố quan trọng giúp hàng trăm người sinh hoạt và chiến đấu trong địa đạo được thông hơi, thông khí an toàn.

Mô phỏng hình ảnh lính gác canh giữ địa đạo, tái hiện không khí căng thẳng và bí mật trong cuộc kháng chiến.

Cuộc sống ẩn mình trong lòng đất của những gia đình địa đạo.

Lối dẫn vào hội trường

Ngoài các hộ gia đình nhỏ, cung này còn có hội trường (50-60 người), nơi sinh hoạt, xem phim, biểu diễn văn nghệ. Cung có thêm bảng tin, nhà hộ sinh (đã có 17 trẻ ra đời), 3 giếng nước, nhà vệ sinh, trạm gác và cửa số 4 thông ra biển.

Cửa thông ra biển

Địa đạo đón gió tự nhiên

Trong suốt gần 2.000 ngày đêm ẩn náu dưới lòng đất, không một ai trong số họ bị thương tích, minh chứng cho sự kỳ diệu của công trình bí mật này. Dù cuộc sống gian khổ, người dân vẫn kiên cường thích nghi, tiếp tục chiến đấu chống quân thù.

Địa đạo Vịnh Mốc là minh chứng hùng hồn cho tinh thần bất khuất, lòng yêu nước và sự sáng tạo phi thường của quân và dân ta trong những năm tháng chiến tranh. Nơi đây, từng lối đi nhỏ hẹp, từng hầm ngầm bí mật đều là dấu ấn của sự chịu đựng gian khổ, kiên cường và ý chí quyết chiến giành độc lập. Hãy đến Vịnh Mốc, chạm tay vào lịch sử, cảm nhận sức sống mãnh liệt của một dân tộc anh hùng.